ေαြးαိုး ေαာαါαာ ေαျαα္ေαာαါ (Stroke) ျαα
္ေα
αဲ့ αံαါα္αα
္ α‘ေαΎαာα္းαα္း ျαα
္ျαီး ႏွαံုးေαာαါ (ႏွαံုး ေαြးေαΎαာ α်α₯္းျαα္း/ ေαြးေαΎαာ αိα္ျαα္း၊ ႏွαံုးαΎαီးျαα္း) ျαα
္ျαα္း၏ α‘αိα α‘ေαΎαာα္းαα္း ျαα
္αါαα္.. ααာα»αα
္αα္း αူαα္းေαါα္း αα
္ေαာα္၌ ေαြးαိုး ေαာαါ αံα
ား ေααΎααျαီး ႏွα
္α
α₯္ α.α αα္း ေααံုး ေα
αါαα္.. αα½ြα္းα်α္ ေαးααာαွα္ α်ားα ေαြးαိုးေαာαါαို αိα္ααိα္ αူαα္ααား (Silent Killer) αိုαေαာα္ αα္α
ား ေααေαα αΎααါαα္..
ေαြးαိα‘ားαို αီαီαီαာ αာα်ဴαီ αူαα
္ျαα့္ αိုα္းαာျαီး ႏွαံုးႂαြα္αား αွα
္αုα္α
α₯္ ေαြးေαΎαာ α‘αြα္း ျαα
္ေααေαေαာ αိα‘ားαို α‘ေααေαြး (Systolic Blood Pressure) αု ေααျαီး၊ ႏွαံုးႂαြα္αား αူαα‘αိုα္း ျαα္αα္αα
α₯္ ျαα
္ေααေαာ αိα‘ားαို ေα‘ာα္ေαြး (Diastolic Blood Pressure) αုေαααါαα္.. ေαြးαိုးေαာαါ αွိααွိαို αားαα္ αα္αα½ြα္းေαာ α်α္းαာေαး αα္αα္းα်ားျαα့္ α‘αြα္ααူ α
α
္ေαးႏိုα္ျαီး α‘α
ားα‘ေαာα္ α‘ေαα‘αိုα္ ျαဳျαα္၍ ေαးαါး α
αα
္αα် αံုးα
ြဲαါα ေαာαါαို αိα္းα်ဳα္ ႏိုα္αါαα္.. "The Seventh Report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure" (JNC7) ၏ αုα္ျαα္α်α္ α‘α ေαြးαိုးေαာαါ αို ေα‘ာα္αါα‘αိုα္း αြဲျαား αα္αွα္ αားαါαα္..
ေαြးαိα‘ား α‘ေျαα‘ေα α‘αα္ (αα)ႏွα
္ ႏွα့္ α‘αα္ αူαΎαီး
α‘ေααေαြး (Systolic BP in mmHg) ေα‘ာα္ေαြး (Diastolic BP in mmHg)
αံုαွα္ (Normal) ααα ေα‘ာα္ ႏွα့္ αα ေα‘ာα္
αံုαွα္αα္ ျαα့္αားျαီး ေαြးαုိး ααုα္αα့္ α‘ေျαα‘ေα (Prehypertension) ααα αွ ααα (αိုα) αα αွ αα
α‘αα့္(α) ေαြးαိုး (Stage-1, Hypertension) ααα αွ αα
α (αိုα) αα αွ αα
α‘αα့္(α) ေαြးαိုး (Stage-2, Hypertension) ααα ႏွα့္ α‘αα္ (αိုα) ααα ႏွα့္ α‘αα္
ေαြးαိုးေαာαါ αွိαူα်ား၏ αα-αα
% αာ α‘ေαΎαာα္းαα္း αိαိα်α် ααိααဲ ေαြးαိုးαΎαျαီး (Essential Hypertension) αု ေαααါαα္.. α်α္ α
-αα% ααာ αႏαΆာαိုα္αြα္း ေαာαါ αα
္α်ဳိးα်ဳိးေαΎαာα့္ ေαြးαိုးေαာαါ (Secondary Hypertension) αံα
ားေαααါαα္.. ၎ေαာαါα်ားαွာ ေα်ာα္αα္ေαာαါα်ား (Renal Diseases)၊ ေα်ာα္αα္ ေαြးေαΎαာα်α₯္း ေαာαါ (Renovascular Hypertension)၊ ေαြးေαΎαာααΎαီး ေαာαါ(Coarctation of Aorta)၊ α‘ααီαα္ααα္း ေαာαါα်ား (Primary Aldosteronism, Cushing Syndrome, Pheochromocytoma...)၊ αိုα္းαိြဳα္ ေαာ္αုα္း α‘αြα္αြα္αဲေαာ ေαာαါ (Hyperthyroidism)၊ αိုα္αα္ေαာα္ ျαα္းေαΎαာα့္ ေαြးαိုးျαα္း (PIH)၊ ေαြးαိုး ေα
ေαာေαး (Cocaine, Cyclosporin, Erythropoietin, Adrenergic medications,...) αံုးα
ြဲေααျαα္း ႏွα့္ α‘αα္ ေαာα္αံုးျαα္း (Alcoholism) αိုαျαα
္αါαα္..
ေαြးαိα‘ား 115/75 mmHg αို αံုαွα္αား၍ α‘ေααေαြး 20 (or) ေα‘ာα္ေαြး 10 mmHg α
ီ αိုးαိုα္း ႏွαံုးႏွα့္ αα္αα္ေαာ ေαာαါ ျαα
္ႏိုα္ေျα (Cardiovascular Disease Risk) ႏွα
္α α
ီ αိုးαာαါαα္.. α‘ေααိαα္ ႏိုα္αံ National Health and Nutrition Examination Surveys αααα
-αααα αုႏွα
္ α
α
္αα္းαွ α‘α်α္ α‘αα္α်ားαို αုα္ႏုα္ αα္ျαααွ်α္
α‘αα္ αα ႏွα
္ႏွα့္ α‘αα္ α‘ေααိαα္α်ား၏ αα% αွာ ေαြးαိုးေαာαါ αံα
ားေααျαီး α‘αα္α‘αြα္ αΎαီးαာαα္ႏွα့္ α‘αွ် ျαα
္αြားႏႈα္း ျαα့္αားေααါαα္.. ၎αိαုαဲαြα္ α% αွာ α‘αα္ αα ႏွα
္ αွ αα ႏွα
္α‘αြα္း ျαα
္ျαီး၊ αα% αွာ α‘αα္ αα ႏွα
္ႏွα့္ α‘αα္ ျαα
္αါαα္..
α‘αα္ αα ႏွα
္ႏွα့္ α‘αα္ α‘ေααိαα္α်ား၏ αα% αွာ αံုαွα္αα္ ေαြးαိα‘ား ျαα့္αားေαျαီး (Prehypertension) αα% αွာ ααႏွα
္ αွ ααႏွα
္ α‘αြα္း ျαα
္ျαီး αα% αွာ ααႏွα
္ ႏွα့္ α‘αα္ ျαα
္αါαα္..
ေαြးαိုးေαာαါ ααα‘αာα်ား
ေαြးαိုးေαာαါ αွိαူα်ား၏ αံုးαံုαα
္αံု αα္ααွာ αိαိαြα္ ေαြးαိုးေαာαါ αွိαွα္း ααိαΎααူα်ား ျαα
္ေααါαα္.. α်ားေαာα‘ားျαα့္ ေαြးαိုး ααα‘αာ ααံα
ားααူ၊ αာααα‘αာαွ αျααူ α်ားαါαα္.. αံα
ားααူ α‘α်ဳိααြα္ ေαါα္းαိုα္ျαα္း၊ αα္ေαΎαာαα္ျαα္း၊ αူးေαျαα္း၊ α‘αα္αွဴ ျαα္αာျαα္း၊ α‘ျαα္ ေααါးαာျαα္း αိုα ျαα
္αα္αါαα္.. α‘α်ဳိααွာ ေαာαါ၏ ေαာα္αα္αြဲ αိုးα်ဳိး ααα‘αာ (Complications) α်ားျαα့္ ျααα္αΎααါαα္.. αα္αα္ေα‘ာα့္ျαα္း (ႏွαံုး ေαြးေαΎαာ α်α₯္းျαα္း)၊ ေαျαα္ျαα္း (α₯ီးေႏွာα္ ေαြးေαΎαာ αိα္ျαα္း/ ေαါα္ျαα္း)၊ ေαာ၍ ေαာေαာα္ျαα္း (ႏွαံုး αွα
္α‘ား αα္းျαα္း- Heart Failure)၊ α်α္ႏွာ ေαာα္α‘α္း αာျαα္း (ေα်ာα္αα္ α်α္α
ီးျαα္း-Renal Failure)၊ α်α္α
ိ α‘ျαα္ α်ဳိααြα္းαာျαα္း (Hypertensive Retinopathy) αိုα ျαα့္ ααα‘αာ ျααα္ αΎααါαα္..
ေαြးαိုးေαာαါ၏ ေαာα္αα္αြဲ αိုးα်ဳိးα်ား
ေαြးαိုး ေαာαါေαΎαာα့္ ႏွαံုးေαြးေαΎαာα်ား αူα‘α္း αာေα်ာαာျαီး (Atherosclerosis) ႏွαံုး ေαြးေαΎαာ α်α₯္းျαα္း/ αိα္ျαα္း (Heart Attack)၊ ႏွαံုးႂαြα္αားα်ား αူαဲαာျαီး (LVH) ႏွαံုးαွα
္α‘ား ေα်ာ့αα္းαာျαα္း (Heart Failure) αိုα ျαα
္ေαααာ αα္αါαα္..
α₯ီးေႏွာα္ ေαြးေαΎαာ αိα္ျαα္း (Ischemia)၊ ေαြးေαΎαာ ေαါα္ျαα္း (Haemorrhage) αိုαျαα
္ေαα ေα
ျαီး ေαျαα္ေαာαါ (Stroke) ျαα
္ေαααာ αα္αါαα္..
ေαြးαိုးေαာαါ αာαွα္αာαါα ေα်ာα္αα္ α်α္α
ီးျαီး (Nephrosclerosis) ေα်ာα္αα္ αုα္αα္း αိုαြα္းျαα္း (Renal Failure) ျαα
္ေαα αာαα္ αါαα္
α်α္α
ိαြα္းαွိ ျαα္αႊာ (Retina) ေαြးေαΎαာα်ား αိαိုα္ α်α္α
ီးျαီး α‘ျαα္α‘ာαံု (Hypertensive Retinopathy) αိαိုα္αာ αα္αါαα္..
ေαြးαိုးေαာαါαို αိα္းα်ဳα္ႏိုα္αα့္ αα္းαα္းα်ား
JNC7 αွ αုα္ျαα္α်α္α‘α ေαြးαိုးေαာαါ αွိαူα်ားαα္ ေαြးαိα‘ားαို 140/90 mmHg ေα‘ာα္ ႏွα့္ αီးα်ဳိ၊ ေα်ာα္αα္ ေαာαါ αွိαူα်ား α‘ေαျαα့္ 130/80 mmHg ေα‘ာα္ αွိေαေα
αα္ αႊα္αΎαား αားαါαα္.. ေαြးαိုး ေαာαါαို αိα္းα်ဳα္ႏိုα္αα္ ေα‘ာα္αါ α‘αိုα္း αိုα္αာ αα့္αါαα္..
αိုα္α‘ေαးα်ိα္ α‘α ααြα္ေα
αα္ αိα္းαိα္း αားααα္.. Body Mass Index (BMI) αို αα.α
αွ αα.α
α‘αြα္း αွိေαေα
αα္ αိα္းαားααα္..
αα္းျαα္ျαα္ ေαွ်ာα္ျαα္း၊ α
α္αီးα
ီးျαα္း၊ ေααူးျαα္း αဲ့αိုαေαာ αိုα္αα္ αႈα္αွား ေα့α်α့္αα္း αို αံုαွα္ αα
္ေαα αိαα
္ αα αုα္ααα္..
Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH) Eating Plan α‘α αα
္αီး ααံα်ား၊ αα္းαီး αα္းαြα္α်ား၊ α‘αီ αုα္αားေαာ ႏိုαႏွα့္ ႏိုααြα္ αα
α₯α္းα်ားαို α်ားα
ြာ α
ားαံုးαါ.. αား (αိုαီαα္) αα္းေαာ α‘α
ာα်ားαို ေαြးα်α္ α
ားαံုးαါ.. α‘αားαံေαာ α‘α
ာα်ား (Preserved Food)၊ ျαဳျαα္αားေαာ α‘α
ာα်ား (Processed Food) αα္ αားαါαα္αႈ α်ားျαား αါαα္.. αါးα်ား၊ α‘αီααါေαာ α‘αားα်ားαို α
ားαံုးαါ.. αိုαα္α
αေαာ α်ားေαာ α‘αီ၊ α‘αိα့္၊ α‘α်ဳိα်ားαို ေαွာα္αါ..
α‘αα္ α‘αြα္α‘αα½ြံ ေαာα္αံုးျαα္းαα္ ေαြးαိုး ေα
αα္αျαα့္ ေαွာα္αΎαα₯္αါ..
ေαြးαိုးေαာαါ α‘αြα္ ααာαα္ αႊα္αΎαားαားေαာ ေαြးα်ေαးα်ားαို αိαိα်α် αံုးα
ြဲααα္။
Reference;
The Seventh Report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure (JNC7)
American Heart Association's Report
Hypertension - Emedicine
