လူႏွင့္ေတာအုပ္ pdf

စာေရးဆရာ တာရာမင္းေ၀ရဲ့ စာအုပ္ေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ စာဖတ္သူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဖတ္ဖူးျပီးသားျဖစ္မွာပါ။ ဖတ္ျပီးသားဆုိေပမယ့္ သိမ္းစည္းထားခ်င္သူမ်ားအတြက္ "လူႏွင့္ေတာအုပ္"ဆုိတဲ့ စာအုပ္ေလးကုိ တင္ေပးလုိက္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ေတြ႔တာက pdf မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အဆင္ေျပေအာင္ pdf ေျပာင္းေပးလုိက္ပါတယ္။

Download here
လူႏွင့္ေတာအုပ္

Read More

မုိးဇက္ရဲ့ကဗ်ာ

အသံမ်ား
တီးတိုးစကားသံမ်ား
တံစက္ၿမိတ္မွာ ခိုတြဲေနတဲ့ ေ၇စက္ကေလးေတြ
ခုန္ဆင္းသြားသလို
မိုးစက္ကေလးေတြမွန္ျပတင္းကုိ ခုန္ကပ္လိုက္သလို
သြပ္မိုးေပၚကုိႏွင္းစက္တေျဖာက္ေျဖာက္က်သံလို
စကားသံမ်ား။
Symphony ေတးသြား
မင္းကုိေငးၾကည့္ေနရတာေလာက္
ၾကည္ႏူးစရာမေကာင္း
ေၾကကြဲစရာမေကာင္း
ႏုွတ္ခမ္းလွလွေလးမမဲ့၇ြဲ႕ပါန႔ဲ
မ်က္ခြံမို႔မိုမ်ား မမွိတ္လိုက္ပါနဲ႔
နီ၇ဲေနေသာဖေနာင့္မ်ား ေက်ာေပးမ၇ပ္ပါနဲ႔
က်ြန္ေတာ္ကေလွာင္ခ်ိဳင့္ထဲက ငွက္တစ္ေကာင္ဆို၇င္
ဒီခႏၶာက ဘယ္သူ႔ခႏၶာ
က်ြန္ေတာ့္ကုိ အိမ္ေ၇ွ႔ခန္းမွာခ်ိတ္ထားပါ
က်ြန္ေတာ့္ကုိစကားေျပာသင္ေပးပါ
က်ြန္ေတာ့္ေျခေထာက္မ်ားကုိႀကိဳးခ်ည္ထားပါ
မ်က္လံုးမ်ားအမွန္ကုိမျမင္ပါေစနဲ။႔
အိမ္ေခါင္မိုးကၾကက္ခိုးေတြလို
အလြမ္းေတြခုိတြဲ
ည က ဇီးကြက္၀င္စားသလိုလို
တကယ္ဆိုဘယ္အ၇ာမွ မ်က္ေတာင္တစ္ခက္စာမၾကာခဲ့ပါဘူး
႔မေန႔ကဆိုတာ ဒဏ္၇ာအေျခအေနမဆိုးခင္
တစ္ရက္အလိုကပါ
အခ်စ္ဆိုတာ ဘယ္တုန္းကမွ
မင္းမ်က္လံုးေတြလိုမၾကည္လင္ခဲ ့
အခ်စ္ေရ
ငါ့ဖုန္းရဲ႕wall paper ကုိမင္းပိုင္တယ္
ငါ့လက္မွာပတ္ထားတဲ့နာရီရဲ႕မ်က္ႏွာျပင္ကုိမင္းပိုင္တယ္
ငါ့ကုိမင္းရဲ႕ဆံျခည္တစ္မွ်င္စာေလာက္သတိရေပးပါလားကြယ္။
ဒီေန႔ငါ့ညကုိ မေကာင္းဆိုး၀ါးမ်ားယစ္၀ိုင္းလိမ့္္မယ္
မင္း
အလင္းျပ၍ကယ္တင္ေတာ္မူပါ။
စြန္ႀကိဳးေလးကုိျဖတ္လိုက္ပါ
စုတ္ၿပဲေနေသာဖိနပ္ကုိစြန္႔ပစ္ခဲ့ပါ
သစ္ကုိင္းကု္ိေျခစံုကန္၍ပ်ံပါ
ေျခရာမ်ားမခ်န္ခဲ့ပါနဲ႔။္
Sacrifice
မင္းလက္ကေလးရမ္းခါရင္း
ငါ့အသက္ဓာတ္ကုိ တစိမ့္စိမ့္ေႂကြေစေပါ။

Read More

အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကို ျမင္ဖူးသလိုခံစားရျခင္း (Déjà vu)

က်ေနာ္ခပ္ငယ္ငယ္တုန္းက မိဘေတြနဲ႔အတူတူ ေတာျမိဳ႕ေလးတစ္ခုကိုသြားခဲ့တယ္။ အဲဒီမွာတည္းတဲ့အိမ္ကိုအေရာက္မွာ က်ေနာ္အဲဒီအိမ္ကို ေရာက္ဖူးသလိုခံစားရတယ္။ ဒီျမင္ကြင္းေတြကိုလည္း ျမင္ဖူးသလိုပဲ။ ဒါနဲ႔မိဘေတြကိုေျပာျပလိုက္ေတာ့ ၀ိုင္းရယ္ၾကတယ္။ ရယ္မွာေပါ့ သူတို႔ေတာင္ခုမွေရာက္ဖူးတဲ့ နယ္ေလးတစ္ခုကိုက်ေနာ္ေရာက္ဖူးတယ္ထင္တယ္လို႔ ေျပာလိုက္မိတာကိုး။ အဲဒီတုန္းကစိတ္ထဲမွာေတာ့ ဇ

ေ၀ဇ၀ါပဲ။ စိတ္ကူးယဥ္တတ္တဲ့အရြယ္ဆိုေတာ့ ငါပဲစြမ္းအင္ေတြမ်ားရျပီး ေရွ႕ၾကိဳျမင္ေနတာလားလို႔ထင္မိေသးတာ။ နည္းနည္းၾကီးလာေတာ့လည္း အဲလိုအျဖစ္အပ်က္ေတြခဏခဏၾကံဳရတယ္။ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကိုေတြ႔လိုက္မိရင္ စိ္တ္ထဲမွာအရင္ကျဖစ္ခဲ့ဖူးသလို၊ ေရွ႕ကိုပဲၾကိဳျမင္ေနသလို ထင္မိတယ္။ စိတ္ထဲကေနဒီအျဖစ္အပ်က္မ်ိဳး ငါျမင္ဖူးပါတယ္လို႔ စဥ္းစားမိတယ္။ ဘယ္သူ႔ကိုမွလည္း မေျပာရဲဘူး။ ေတာ္ၾကာကိုယ့္ကိုစိတ္ဂေယာက္ဂယက္ျဖစ္ေနတယ္လို႔လည္း ထင္မွာစိုးရေသးတာကိုး။ တျခားသူေတြမွာလည္း ျဖစ္တတ္မွန္း သတိမထားမိခဲ့ဘူး။ အဂၤလိပ္လို Déjà vu လို႔ေခၚတယ္ဆိုတာကိုေတာင္ သိတာသိပ္မၾကာေသးဘူးဗ်။ ရုပ္ရွင္ကားတစ္ကားၾကည့္ရင္းနဲ႔ ရုပ္ရွင္ထဲမွာ အဲလိုအျဖစ္အပ်က္ကို Déjà vu လို႔ညႊန္းျပီးေျပာသြားေတာ့မွ သတိထားမိတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ဒီလိုအျဖစ္မ်ိဳးေတြ ေတြ႔ၾကံဳေနရတတ္ျပီး ဘာမွန္းညာမွန္းမသိ၊ သူမ်ားကိုလည္း မေျပာရဲျဖစ္ေနတဲ့သူေတြအတြက္ က်ေနာ္ဖတ္မိထားတာေလး ေ၀မွ်ေပးလိုက္ပါတယ္။

Déjà vu ဆိုတာက အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကို သိေနသလိုမ်ိဳးခံစားရတာျဖစ္ပါတယ္။ သိတာကလည္း ဇေ၀ဇ၀ါ ျဖစ္တာမ်ိဳးမပာုတ္ပါဘူး။ ဥပမာေျပာရရင္ Déjà vu ဆိုတာအရင္ကေတြ႔ခဲ့ဖူးတဲ့လူတစ္ေယာက္ကို လမ္းမွာျပန္ေတြ႔ရင္ မမွတ္မိတဲ့ခံစားခ်က္မ်ိဳးမပာုတ္ဘူး။ ဒီအျဖစ္အပ်က္ပာာ က်ိန္းေသကိုျဖစ္ပ်က္ခဲ့ဖူးတယ္လို႔ ခံစားရတာမ်ိဳးပါ။ အဓိကျဖစ္တာကေတာ့ အရာ၀ထၳဳတစ္ခု၊ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကို ေတြ႔ၾကံဳလိုက္ရတဲ့အခ်ိန္မွာ ဦးေႏွာက္က အဲဒါကိုဘာလဲဆိုတာပံုေဖာ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ဒီအျဖစ္အပ်က္ပာာ ရင္းႏွီးျပီးသားလား၊ ကို္ယ္နဲ႔အစိမ္းသက္သက္လားဆိုျပီး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေပးပါတယ္။ အဲလိုဆံုးျဖတ္ခ်က္ေပးတဲ့အခ်ိန္မွာ တခါတရံမွာ ဦးေႏွာက္က မွားယြင္းျပီးဆံုးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။ အဲဒါကဘာလဲဆိုေတာ့ ကိုယ္တစ္ခါမွမျမင္ဖူးတဲ့အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကို ၾကံဳေတြ႔ေနပါရက္နဲ႔ ဒီလိုမ်ိဳးအျဖစ္အပ်က္ျဖစ္ဖူးတယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ Déjà vu ပာာအၾကားအျမင္ရေနတာ၊ ေရွ႕ျဖစ္ကိုသိေနတာမ်ိဳးမပာုတ္ပါဘူး။ တကယ္ေတာ့ ဦးေႏွာက္ရဲ႕မွတ္ဥာဏ္ပိုင္းဆိုင္ရာ မွားယြင္းေဖာ္ျပတာပါ။ အဲဒါေၾကာင့္ Déjà vu ျဖစ္ျပီဆိုရင္ ျမင္ဖူးတယ္၊ ျဖစ္ဖူးတယ္လို႔ ခံစားမိေနေပမယ့္ ဘယ္အခ်ိန္တုန္းက၊ ဘယ္ေနရာမွာဆိုတာ စဥ္းစားလို႔မရပါဘူး။ အိပ္မက္ထဲမွာပဲလား၊ အျပင္မွာျဖစ္ခဲ့တာလား ဘယ္လိုမွမသဲကြဲပါဘူး။ Déjà vu ပာာေရာဂါမပာုတ္ပါဘူး။ ကမာၻ႔ လူဦးေရရဲ႕ ၃ပံု၂ပံုပာာ Déjà vu ကိုခံစားရေလ့ရွိပါတယ္။ Déjà vu ပာာေရာဂါတစ္ခုမပာုတ္ေပမယ့္ temporal lobe epilepsy (၀က္ရူးျပန္ေရာဂါ) တစ္မ်ိဳးနဲ႔ေတာ့ ဆက္စပ္မွဳရွိပါတယ္။ Déjà vu ပာာ တခ်ိဳ႕ေဆးေတြနဲ႔လည္းဆက္စပ္မွဳရွိပါတယ္။ တုပ္ေကြးသက္သာေအာင္သံုးတဲ့ေဆးေတြျဖစ္တဲ့ amantadine and phenylpropanolamine ေဆးေတြပာာ Déjà vu ျဖစ္ေစတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ အဲဒီေဆးေတြပာာ ဒိုပါမင္း(Dopamine) ဓါတ္ကိုမ်ားေစတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။

ဗပာုသုတအေနနဲ႔ပဲေဖာ္ျပေပးလိုက္တာပါ။ Déjà vu ဆိုတာကိုနားမလည္ေသးခင္တုန္းက အေတာ္ေလးကိုစိတ္ကသိကေအာက္ျဖစ္ရပါတယ္။ ကိုယ္ျမင္ဖူးသလို၊ ခံစားဖူးသလို ဒါေပမယ့္လည္း ဘယ္လိုမွေတြးမရ။ ေရွ႕ပဲၾကိဳျမင္ေနတာလား ရူးပဲရူးေနျပီလားဆိုျပီး အမ်ိဳးမ်ိဳးေတြးမိပါတယ္။ Déjà vu ဆိုတာကိုဖတ္မိျပီးနားလည္သြားတဲ့အခါက်ေတာ့ အခုဆိုရင္ အဲလိုအျဖစ္အပ်က္မ်ိဳးၾကံဳရရင္ ေအာ္ငါ Déjà vu ျဖစ္ေနတာပါလားဆိုျပီး နားလည္သြားေတာ့ စိတ္သက္သာသြားပါတယ္။ လိုက္ျပီးငါျမင္ဖူး ေတြ႔ဖူးတယ္လို႔ဆက္စဥ္းစားစရာမလိုေတာ့ပါဘူး။ အေတာ္ေလးစိတ္ခ်မ္းသာသြားရပါတယ္။

Posted by Dr. Thurein Hlaing Win (www.academicmedicines.blogspot.com)

Read More

Prevention of Mortality (Death) due to Induced Abortion

ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်ျခင္းေၾကာင့္ မေသၾကေအာင္

ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ မိခင္မ်ား ေသဆံုးႏွဳန္းတြင္ ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်ျခင္းျဖင့္ မိခင္မ်ား ေသဆံုးရျခင္းသည္ ဒုတိယအမ်ားဆံုး ျဖစ္ပါသည္။ ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်ရာတြင္ ေသြးထြက္လြန္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေရာဂါပိုး၀င္၍ေသာ္လည္းေကာင္း ေသၾကရပါသည္။ ကို္ယ္၀န္ဖ်က္ခ်ျခင္းဆိုသည္မွာ မည္သည့္ဘာသာေရးတြင္မဆို တင္းၾကပ္စြာ တားဆီးထားသည့္ မလုပ္ေဆာင္သင့္ေသာ လုပ္ရပ္တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ တကယ္ေတာ့ ၎သည္ လူသတ္မႈပင္ ေျမာက္ပါသည္။ သို႕ေသာ္ ဘာသာတရားကိုင္းရိွဳင္းပါသည္ ဆိုၾကသည့္ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ ထိုသို႕ကိုယ္၀န္ ဖ်က္ခ်ျခင္းကို မည္သည့္ အတြက္ေၾကာင့္ လုပ္ေဆာင္ၾကပါသနည္း။

အမ်ားစုသည္ ေငြေၾကးအဆင္မေျပေသာေၾကာင့္၊ လူမႈေရးကိစၥမ်ားေၾကာင့္လုပ္ၾကပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တရား၀င္ ကို္ယ္၀န္ဖ်က္ခ်ပိုင္ခြင့္ မရိွပါ။ ထို႕ေၾကာင့္ အရပ္လက္သည္မ်ား၊ ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်ေပးသူမ်ား ရွားရွားပါးပါး အက်င္ပ်က္ဆရာ၀န္တခ်ိဳ႕ မွတဆင့္ လုပ္ေဆာင္ေပးၾကေၾကာင္း သိရပါသည္။ ျပင္ပတြင္ ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်တယ္ဆိုတာသည္ သန္႕ျပန္႕ေသာ ခြဲစိတ္ခန္းထဲတြင္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းမဟုတ္ေသာေၾကာင့္ အမ်ားစုသည္ ေရာဂါပိုး၀င္ကာ ဒုကၡေရာက္ႏိုင္ပါသည္။

ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်ေသာ လူနာမ်ား(သို႕) ကိုယ္၀န္ပ်က္က်ေသာ လူနာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္လာလွ်င္ ဆရာ၀န္တို႔၏ တာ၀န္ကား ရွင္းပါသည္။ မိခင္အား ေသြးထြက္လြန္၍ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေရာဂါပိုးအဆိပ္တက္၍ ေသာ္လည္းေကာင္း မေသေအာင္ ကာကြယ္ ကုသေပးရန္ ျဖစ္ပါသည္။ လူနာကို အျပစ္တင္ရန္ ဆူရန္ မဟုတ္ပါ။ ရဲစခန္းကိုလည္း ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်ေသာေၾကာင့္ တုိင္မည္ မဟုတ္ပါ။ သို႕ရာတြင္ ေဆးရံုမ်ားသို႕ေရာက္ေသာအခါ OG မ်ား ဆရာမမ်ားသည္ abortion လူနာမ်ားအား ဆူတတ္ ေငါက္တတ္ေသာေၾကာင့္ တခ်ိဳ႕သည္ ေၾကာက္လန္႕ျပီး မလာရဲဘဲ အသက္ေသဆံုးခါနီး ျဖဴကာျပာကာ က်ခါမွ ေရာက္လာတတ္ၾကပါသည္။ ထိုအခါမွ လာေသာအခါ ေသဆံုးၾကတာ မ်ားပါတယ္။

ထို႕ေၾကာင့္လည္း အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေနျဖင့္ မလိုခ်င္ေသာ ကိုယ္၀န္ကို မရေအာင္ အစတည္္းက စနစ္တက် ကာကြယ္သင့္ပါတယ္။ တကယ္လို႕ ကိုယ္၀န္ရိွလာရင္လည္း မိမိ၏ partner ႏွင့္ ျငိႏွိဳင္းျပီး ကိုယ္၀န္ကို ေဆာင္ေစခ်င္ပါတယ္။ ဒီကိုယ္၀န္ကို ဘယ္လိုမွ မယူႏိုင္လို႕ ဖ်က္ခ်မယ္ဆိုရင္လဲ ေခတ္မွီနည္းပညာမ်ားကို သံုးျပီး ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်ေသာ လက္သည္မ်ားထံတြင္ ဖ်က္ခ်ေစလိုပါသည္။ ထို႕ေနာက္ ထိုသို႕ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်ျပီးပါက နီးစပ္ရာေဆးရံုေဆးခန္းမ်ားတြင္ ဆက္လက္သြားေရာက္ ကုသသင့္ပါသည္။

ကၽြန္ေတာ့္၏ ေဆာင္းပါးသည္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်မႈကို အားေပးအားေျမွာက္ျပဳထားသည္ဟု ထင္စရာရိွပါသည္။ ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်ျခင္းကို ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္လည္း အားမေပးပါ။ သို႕ေသာ္ အဆိုပါ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ကုိယ္၀န္မဖ်က္ခ်ေအာင္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ မတားဆီးႏိုင္္ပါ။ ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်သူမ်ားကိုလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဖမ္းခြင့္မရိွပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႕က ရဲမွ မဟုတ္ဘဲ။ အဲဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လုပ္ႏိုင္တဲ့ ေဆးပညာနယ္ပယ္ထဲကေန အေကာင္းဆံုးလုပ္ေပးရန္သာ ရိွပါသည္။

ဖံြျဖိဳးျပီးႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်ျခင္းကို ေဆးရံုမ်ားတြင္ တရာ၀င္လုပ္ခြင့္ေပးထားပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္း ထုိသို႕သာ ခြင့္ျပဳလိုက္ပါက ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်ျခင္းေၾကာင့္ မိခင္မ်ားေသဆံုးရသည့္ အေရအတြက္သည္ သိသိသာသာ နည္းပါးသြားမည္ျဖစ္သည္။

crd to public health in myanmar

Read More

Microgynon 30 ED ကိုယ္ဝန္တားေဆး

ကြ်န္မက Microgynon ED ဆိုတဲ့ သေႏၶတားေဆး ေသာက္ပါတယ္။ ျပသနာက ကြ်န္မက အားေဆး ေနာက္ဆံုး ၂ လံုးေလာက္ (သို႔) ၁ လံုးေလာက္ က်န္တဲ့အခ်ိန္မွ ရာသီလာပါတယ္။ အျဖဴျပန္ေသာက္ရင္ ရာသီမလာဘူးဆိုလို႔ ရာသီလာၿပီးခ်ိန္ထိ ေစာင့္ၿပီးမွ ေဆးအျဖဴ ျပန္ေသာက္ပါတယ္။ အဲတာမွန္ပါသလား။ အခု ၂ လ ရွိၿပီ ရာသီ အလြန္နည္းပါတယ္။ ကြ်န္မ သားကို ဗိုက္ခြဲၿပီးေမြးပါတယ္။ ၆ လ ရွိပါၿပီ။ ႏို႔မတိုက္ေတာ့ပါ။ (ကိုယ္၀န္မရွိခင္တုန္းက အဲဒီေဆး ေသာက္တာ ေသြးတိုးဖူးပါတယ္။)

• Combined oral contraceptives ကိုယ္ဝန္တား စားေဆးျဖစ္တယ္။
• Oestrogen (Ethinylestradiol) နဲ႔ Progesterone (Levonorgestrel) ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳး ပါတယ္။
• ၂၈ လံုး ပါတာမွာ အေရာင္ႏု (အျဖဴ) ကို စေသာက္ရတယ္။ တေန႔ ၁ လံုး။ အတိအက် ေသာက္ပါ။ ေနာက္ ၇ လံုး၊ အေရာင္ရင့္မွာ ေဆး-ေဟာ္မုန္း မပါဘူး။
• ပဌမ ၂၁ လံုးေသာက္ျပီးရင္ ေသြးျပန္ဆင္းမယ္။
• ေဆးကပ္ကို ေသြးဆင္းရပ္တာ-မရပ္တာ မၾကည့္ဘဲ တကပ္ကုန္ရင္ ေနာက္တကပ္ ဆက္ေသာက္ရတယ္။
• ေဆးစေသာက္သူဟာ ရာသီစဆင္းတဲ့ေန႔ကေန စရမယ္။
• ရက္နံပါတ္ (၁) ဆိုတာ ရာသီ-ကိုယ္ဝန္ေဆာင္- မ်ိဳးဥထြက္ရက္ ဘာဘဲတြက္တြက္ ေသြးဆင္းတဲ့ ပဌမရက္လို႔ ယူရတယ္။ ရာသီေသြးဆင္းတာက ၃-၄-၅ ရက္ၾကာ တတ္တယ္။ ေနာက္ဆံုးရက္ဆိုတာ ေျပာဘို႔၊ မွတ္ဘို႔ စြန္းယံုေလး စြန္းေတာ့လား၊ (ဒိုင္ယာပါ) မသံုးရတဲ့ေန႔လား၊ မတိက်တတ္ဘူး။ ရာသီေသြး စဆင္းတဲ့ေန႔ ဆိုတာ မွားစရာ မရွိဘူး။
• ျပကၡဒိန္နည္းလဲ ၾကားဘူးၾကမယ္။ ရာသီစလာတဲ့ေန႔ကေန ၅ ရက္အတြင္းမွာ အတူေနေပမဲ့ ကိုယ္ဝန္မရႏိုင္ဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီေဆးမ်ိဳး ေသာက္သူေတြက ၅ ရက္ေျမာက္ေန႔ကေန စေသာက္ရင္လဲ ကေလးမရႏိုင္ဘူး။
• ဒါေပမဲ့ တခ်ိဳ႕မွာက တလဆိုတာ ရက္တိုတတ္တယ္။ ဆိုပါစို႔ ၂၂-၂၃ ရက္နဲ႔ ရာသီတပါတ္လည္သူေတြ ရွိတယ္။ သူတို႔ဆိုရင္ ၅ ရက္အတြင္း စိတ္ခ် ကိုယ္ဝန္မရဘူး ေျပာဘို႔ မွန္ျခင္မွ မွန္တယ္။
• ဆရာဝန္ကေန စေသာက္ပါ ေျပာတဲ့ရက္မွာလဲ ၾကားရက္ျဖစ္ျဖစ္ ေသာက္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္တားဘို႔ မဟုတ္ဘဲ တျခား အေၾကာင္းကို ကုသဘို႔ ညႊန္တာ ျဖစ္မယ္။ ေဆးေသာက္တဲ့သူမွာ ကိုယ္ဝန္ ရွိမေနဘို႔သာ အေရးၾကီးတယ္။
• ကေလးဖြါးျပီး ကေလးကို ႏို႔မတိုက္ရသူဆိုရင္ မီးဖြါးျပီးေနာက္ ၂၁ ရက္အၾကာမွာ ေဆးစေသာက္ရမယ္။
• ကိုယ္ဝန္ပ်က္ျပီးေနာက္ဆိုရင္ အတိအက် ေျပာမရလို႔ ကိုယ္ဝန္ပ်က္လို႔ ေသြးစဆင္းျပီး ၇ ရက္ေနရင္ ေသာက္ရမယ္။ ေသြးဆင္းရပ္တာ မရပ္တာကို မၾကည့္ရပါ။
• ေဆးကို ေန႔လဲမွန္၊ အခ်ိန္လဲ မွန္မွန္ေသာက္ပါ။ တကယ္လို႔ အခ်ိန္ေနာက္က်ရင္ သတိရတာနဲ႔ ေသာက္ပါ။
• ၁ ရက္ ေနာက္က်သြားရင္ ၂ လံုးတခါထဲ ေသာက္ပါ။
• ေနာက္ဆံုး ေသာက္ရမဲ့ ၇ လံုးက ေမ့လဲ ကိစၥမရွိပါ။
• ေနာက္ဆံုးေသာက္ရမဲ့ေဆးေတြ ေသာက္ေနရင္း ေသြးျပန္လာရင္ ေဆးကပ္ေဟာင္း စြန္႔လိုက္ျပီး ေဆးကပ္သစ္ စေသာက္ပါ။
• သီအိုရီအရ ေျပာရရင္ ေဆးကပ္ေဟာင္းက ေဆးမွန္သမွ် ကုန္ေအာင္ေသာက္လို႔ ေသြးဆင္းေနတာ ၅ ရက္ ၾကာတယ္ဆိုလဲ ေနာက္ေဆးသစ္ မေသာက္ေသးေပမဲ့ ျပကၡဒိန္နည္းအရ ကိုယ္ဝန္မရႏိုင္ပါ။
• တကယ္လို႔ ေဆးေသာက္ဘို႔ ေမ့တာက ၃ ရက္အထိ ျဖစ္ရင္ စိတ္မခ်ရေတာ့ပါ။ အကာအကြယ္သစ္ပါ သံုးရပါမယ္။ ေဆးလံုး ၂ လံုးထက္ ပိုမေသာက္ရပါ။ တရက္ ၁ လံုးသာ ဆက္ေသာက္ပါ။
• တကယ္လို႔ အတူေနစရာမရွိလဲ ေဆးေသာက္ရမွာသာ ျဖစ္တယ္။ ဒါမွ လမွန္လိမ့္မယ္။
• ဒီေဆးမ်ိဳး ေသာက္ေနရင္းနဲ႔ (ကြန္ဒြမ္) သံုးေနေပမဲ့လဲ ေဆးကို ရက္မွန္-အခ်ိန္မွန္ေသာက္ရပါမယ္။
• တကယ္လို႔ ေဆးေသာက္ဘို႔ ေမ့တာက တတိယအတန္း (၁၄ ရက္ကေန ၂၁ ရက္) အတြင္းက ျဖစ္ေနရင္ ေနာက္ဆံုး အေရာင္မတူ ၇ လံုးကို မေသာက္ေတာ့ဘဲ ေဆးကပ္သစ္စပါ။
• ေဆးေသာက္ဘို႔ ေမ့တာက ပဌမအတန္း (၁ ရက္ကေန ၇ ရက္) အတြင္းျဖစ္ေနရင္ အေရးေပၚ ကာကြယ္ေဆး Emergency contraception (Morning after pill) ေသာက္ပါ။
• ေဆးေသာက္ျပီး ၂ နာရီအတြင္း အန္တယ္ဆိုရင္ မအန္ခ်င္တဲ့အခ်ိန္မွာ ေနာက္ေဆး ၁ လံုးထပ္ေသာက္ပါ။ အန္ေနတာက ၂၄ နာရီေက်ာ္သြားရင္ သိပ္စိတ္မခ်ရေတာ့ပါ။ အကာကြယ္သစ္ပါ သံုးပါ။
• ဝမ္းေလ်ာတာ ဆိုးသူေတြလဲ ထိေရာက္မႈ နည္းတတ္တယ္။
• ေဆး စသံုးဘူးသူေတြဆိုရင္ ရာသီမမွန္တာ ျဖစ္တတ္တယ္။
• ဒီေဆး မသံုးသူေတြထက္ ေသြးခဲေစတာ ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ရင္သားကင္ဆာ ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• ကိုယ္ဝန္ရွိေနသူ မသံုးရပါ။ ႏို႔တိုက္ေနသူ မသံုးသင့္ပါ။ (ကိုလက္စေထာ) မ်ားေနသူ၊ ႏွလံုးေရာဂါရွိေနသူ၊ ေသြးတိုး ေနသူ၊ ဆီးခ်ိဳ မ်ားေနသူ၊ အသက္ ၅ဝ ေက်ာ္သူ၊ စိတ္က်ေရာဂါ ဆိုးေနသူ၊ မိုင္ဂရင္း ေရာဂါရွိသူ၊ ေက်ာက္ကပ္ မေကာင္းသူ၊ အသဲ မေကာင္းသူ၊ အသားဝါ ျဖစ္ေနသူ၊ သည္းေျခအိတ္ ေက်ာက္ရွိေနသူေတြ မသံုးသင့္ပါ။
• တခ်ိဳ႕က ဝတာမ်ားတယ္။ တခ်ိဳ႕ပိန္မယ္။ ရင္သားတင္း-နာ-ၾကီးလာတတ္တယ္။ လိင္စိတ္နည္းတာ တခ်ိဳ႕မွာ ျဖစ္တယ္။
• Aprepitant, Bosentan, Barbiturates, Carbamazepine, Eslicarbazepine, Modafinil, Nevirapine, Oxcarbazepine, Phenobarbital, Phenytoin, Primidone, Rifampicin, Rifabutin, Ritonavir ေဆးေတြ ေပးေနရင္ ဒီေဆးအစြမ္း နည္းေစတတ္တယ္။
• Melatonin, Selegiline, Tacrolimus, Theophylline, Tizanidine, Voriconazole ေဆးေတြရဲ႕အစြမ္းကို ဒီေဆးက သက္ေရာက္ေစႏိုင္တယ္။
• Logynon, Logynon ED နဲ႔ Microgynon 30 ေဆးေတြက ေဆးပါတာတူတယ္။
• Microgynon 20 ED ေဆးကို Alesse နာမည္နဲ႔ အေမရီကားမွာ ေရာင္းတယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၁၇-၃-၂ဝ၁၁

Read More

CF ေျပာေသာပုံျပင္ 2

တစ္ခါတုန္းက အေကာင္ေရအားျဖင့္ ၁၀၀၀ရွိတဲ့ ဆိတ္အုပ္တစ္အုပ္ရွိသတဲ့။ တစ္ေန႔ေတာ့ တန္ခုိးရွင္က ဆိတ္ေတြကုိ ၅၀၀စီ ႏွစ္ျခမ္းခြဲျပီးေတာ့ ေရြးခ်ယ္မႈတစ္ခုကုိ လုပ္ခုိင္းတယ္။ ေမာင္မင္းတုိ႔ ဒီမွာ ၀ံပုေလြတစ္ေကာင္နဲ႔ ျခေသၤ့ႏွစ္ေကာင္ရွိတယ္။ ေမာင္မင္းတုိ႔ ႏွစ္သက္ရာေရြးခ်ယ္ႏုိင္တယ္။ ၀ံပုေလြကုိ ေရြးမလား။ ျခေသၤ့ႏွစ္ေကာင္ကုိေရြးမလား။ ၀ံပုေလြကုိေရြးတဲ့အဖြဲ႔ကဆိတ္ေတြကုိ ၀ံပုေလြ စိတ္ၾကိဳက္ စားခြင့္ရွိေစ။ ျခေသၤ့ကုိေရြးတဲ့ အဖြဲ႔ကဆိတ္ေတြကုိေတာ့ အဲဒီဆိတ္ေတြကေရြးတဲ့ ျခေသၤ့တစ္ေကာင္ကပဲစိတ္ၾကိဳက္စားခြင့္ရွိေစ။ ဆိတ္ေတြ ေတာ္ေတာ္အက်ပ္ရုိက္ကုန္တယ္။ မေရြးလုိ႔ကလည္း မရဘူး။ တန္ခုိးရွင္ကခုိင္းတာကုိးဗ်။ ( ခင္မ်ားဆုိရင္ေရာ ဘာကုိေရြးမလဲ။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ေရြးခ်ယ္မႈမွားဖူးတယ္ ) အဲဒါနဲ႔ ပထမအဖြဲ႔က ၀ံပုေလြကုိေရြးတယ္။ သူတုိ႔အေတြးက ၀ံပုေလြက အေကာင္ေသးေတာ့ တစ္ေန႔တစ္ေကာင္ထက္ပုိမစားႏုိင္ဘူး။ ေအးေဆးပဲေပါ့။ အဲ့ဒါနဲ႔ပဲ သူတုိ႔ဟာ ၀ံပုေလြကုိေရြးတယ္။ ေနာက္တစ္ဖြဲ႔ကေတာ့ ျခေသၤ့ႏွစ္ေကာင္ကုိေရြးတယ္။ ဒါပဲက်န္လုိ႔ဒါပဲေရြးတာမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ ေက်ေက်နပ္နပ္ေရြးတာပါ။ သူတုိ႔အဖြဲ႔ႏွစ္ဖြဲ႔မွာဘယ္အဖြဲ႔က ပုိအဆင္ေျပမယ္လုိ႔ခင္မ်ားတုိ႔ထင္လဲ။
ျခေသၤ့ႏွစ္ေကာင္ကုိေရြးတဲ့အဖြဲ႔က သူတုိ႔ကုိစားမယ့္အေကာင္ကုိ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ရွိေတာ့ ပထမဦးဆုံး တစ္ေကာင္တည္းကုိ ဆက္တုိက္ေရြးလုိက္တယ္။ အေရြးခံရတဲ့ ျခေသၤ့က စိတ္ၾကိဳက္စားတာေပါ့။ ဒီလုိနဲ႔ အေရြးခံရတဲ့အေကာင္ ၀ျဖိဳးေနသေလာက္ အေရြးမခံရတဲ့ အေကာင္ကေတာ့ ပိန္ျခံဳးခ်ိနဲ႔ေနတယ္။ ေသလုေမ်ာပါးျဖစ္ေနတဲ့အေကာင္ကုိလည္း ဆိတ္ေတြက အေသမခံႏုိင္ဘူး။ သူကုိလည္းအလွည့္ေပးရေသးတယ္။ ဒုတိယအေကာင္က သူ႔အလွည့္ေရာက္ေတာ့ သူစိတ္ၾကိဳက္စားခြင့္ရသြားျပီ။ ဒါေပမယ့္ မစားပါဘူး။ သူ႔ကုိ ဆက္ေရြးေအာင္လုိ႔ဆုိျပီး ေသေနတဲ့ ဆိတ္ေတြကုိပဲစားတယ္။ ေသတဲ့အေကာင္မရွိေတာ့ ေနမေကာင္းတဲ့အေကာင္ကုိစားတယ္။ ကုန္သြားရင္ အုိတဲ့အေကာင္ေတြကုိစားတယ္။ ျပီးေတာ့ အမ်ားၾကီးလည္း မစားဘူး။ တစ္ေန႔တစ္ေကာင္ပဲစားတယ္။ ဆိတ္ေတြကလည္း သူ႔ကုိပဲ ဆက္ေရြးတာေပါ့။ ဒီလုိနဲ႔ ဒုတိယေကာင္က ၀ျဖိဳးလာျပီး ပထမအေကာင္က ေသမလုိျဖစ္လာျပန္တယ္။ ပညာရွိတဲ့ဆိတ္ေတြက အေသမခံနုိင္ဘူး။ ပထမအေကာင္ကုိ အလွည့္ျပန္ေပးရတယ္။။ ဒီတစ္ခါေတာ့ ပထမအေကာင္ကလည္း ပါးသြားျပီ။ စိတ္ၾကိဳက္မစားေတာ့ဘဲ ဒုတိယအေကာင္လုိ သိပ္ျပီး အသုံးမ၀င္ေတာ့တဲ့ ဆိတ္ေတြကုိပဲ စားေတာ့တယ္။ ဆိတ္ေတြ မ်ိဳးပြားႏုိင္ေအာင္ေတာင္ ကူညီလုိက္ေသး။ အဲ့ တစ္ေန႔တစ္ေကာင္ပဲ စားနုိင္မယ္ဆုိျပီး ၀ံပုေလြကုိေရြးခဲ့တဲ့ အဖြဲ႔ကေတာ့ သိပ္မစားသာဘူး။ အရင္ကေတာ့ သူတုိ႔ထင္သလုိပဲ ၀ံပုေလြက တစ္ေန႔တစ္ေကာင္ပဲစားႏုိင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူက ျခေသၤ့မဟုတ္ေပမယ့္တစ္ေကာင္တည္းဆုိေတာ့ ၀ံပုေလြက်င့္ ၀ံပုေလြၾကံေတြ က်င့္ၾကံလာတယ္။ တစ္ေန႔တစ္ေကာင္မကေတာ့ဘူး။ သူစိတ္ၾကိဳက္စားခြင့္ရွိတာဆုိေတာ့ သူထင္သလုိလုပ္ေနတယ္။ စားရင္လည္း တစ္ေကာင္လုံးမစားေတာ့ဘဲ အသည္းတုိ႔ ႏွလုံးတုိ႔ကုိပဲ ေရြးစားေတာ့တယ္။ ဒီေတာ့ တစ္ေန႔ကုိဆိတ္၁၀ေကာင္ေလာက္ အစားခံေနရတာေပါ့။ ဆိတ္ေတြရဲ့အကိ်ဳးကုိလည္း မၾကည့္ေတာ့ဘူး။ သူ႔ေကာင္းစားဖုိ႔ပဲ ေတြးေတာ့တယ္။ လုပ္ေတာ့တယ္ေပါ့။ သူတုိ႔အေရြးမွားခဲ့တယ္ဆုိတာ ဆိတ္ေတြသိတဲ့အခ်ိန္က အရမ္းေနာက္က်ေနျပီ။ ဒါေၾကာင့္ ေရြးခ်ယ္မႈမွန္ကန္ဖုိ႔ဆုိတာ အရမ္း အေရးၾကီးတယ္ဗ်ာ။ ေရြးခ်ယ္မႈ မွန္ကန္ၾကပါေစ။

Read More

UCH ၀င္ခြင့္ရ ေက်ာင္းသားစာရင္း

UCH ကုိစိတ္၀င္စားလုိ႔ ေလွ်ာက္ထားသူမ်ားအတြက္
၀င္ခြင့္ရစာရင္းေလး တင္ေပးလုိက္ပါတယ္။ အရင္ကေတာ့ မတငိဖူးပါဘူး။ ဒီပုံေတြကုိေတာ့ ကုိေအာင္ဇင္ထြန္းဆီက ယူလာတာပါ။ ေနာက္လည္း ကိစၥဝိစၥေလးေတြရွိရင္ တင္ပါဦးမယ္။ သေဘာက်ရင္ မန္ဘာေလးေတာ့ ၀င္ေပးပါဦးေနာ္ :-P

Published with Blogger-droid v2.0.10

Read More

MPT ပဲသေဘာက်တယ္။

¶¶လုပ္ပါဦးဗ် ခင္မ်ား အိမ္ေထာင္ေရးအေျခအေနေလး။¶¶
@ဒီလုိပါပဲကြာ၊ ရခါစ ပထမတစ္ႏွစ္ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ေတာ့ တယ္လီေဗးရွင္းလုိပဲ
တစ္ေနကုန္ ရုပ္ေကာအသံပါ ထုိင္ၾကည့္ခ်င္ေနတာ၊အစီအစဥ္ေကာင္းတဲ့ေန႔ဆုိ အျပင္ေတာင္မသြားခ်င္ဘူး။ေနာက္ ၃၊ ၄ ႏွစ္က်ေတာ့  ေရဒီယုိလုိပဲ အသံေလာက္ေတာ့သည္းခံနုိင္တယ္ ရုပ္မျမင္ခ်င္ေတာ့ဘူး။ ေနာက္၅ႏွစ္ေလာက္က်ေတာ့ MPT ဖုန္းလုိင္းလုိ ဘယ္ေတာ့မွမမိရင္ေကာင္းမွာပဲလုိ႔ ေတြးမိေတာ့တယ္။@

လြမ္းေနာင္

Read More

CFေျပာေသာပုံျပင္ 1

တစ္ခါေသာ အခါက မိသားစုတစ္စုရွိတယ္။ ေဖၾကီးရယ္ ေမၾကီးရယ္ သားသမီးတစ္ဦးရယ္ဆုိျပီး မိသားစုသုံးေယာက္ေပါ့။ အဲဒီအိမ္မွာပဲ ၾကြက္တစ္ေကာင္ရယ္၊ ၾကက္ဖၾကီးတစ္ေကာင္၊ ၀က္တစ္ေကာင္နဲ႔ ႏြားတစ္ေကာင္ရယ္ ရွိသတဲ့။ တစ္ေန႔ေတာ့ အဲဒီၾကြက္ဟာ အိမ္မွာ ေသာင္းက်န္းပါေလေရာ။ အိမ္ရွင္မဟာလည္း သူ႔အိမ္မွာ ေသာင္းက်န္းေနတဲ့ ၾကြက္ကုိ ႏွိမ္နင္းဖုိ႔ၾကံရတာေပါ့။ ဒီလုိနဲ႔ အိမ္ရွင္မဟာ သူ႔အိမ္ရဲ့ ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ၾကြက္ေထာင္ေျခာက္ေတြကုိ ေထာင္တာေပါ့။ ကုိေရႊၾကြက္ကလည္း သူ႔အႏၱရာယ္ကုိ သူသိတယ္။ ဒီအႏၱရာယ္ကုိ ေျဖရွင္းဖုိ႔ ၾကက္ဖဆီကုိ သြားျပီး တုိင္ပင္တယ္။ ကုိၾကက္ၾကီးေရ က်ဳပ္ေတာ့ ဒုကၡေရာက္ပါျပီဗ်ာ။
ဘာျဖစ္တာတုန္းဟ
ဒီအိမ္က အိမ္ရွင္မၾကီးက ၾကြက္ေထာင္ေျခာက္ေတြ ေထာင္ထားလုိ႔ က်ဳပ္သြားေရး လာေရး ခက္ေနျပီဗ်။ အဲဒါ က်ဳပ္ကုိ ကူညီပါဦးဗ်ာ။
ရႈပ္ရႈပ္ရွက္ရွက္ ေမာင္ငၾကြက္ရယ္ ၾကြက္ေထာင္ေျခာက္က ငါနဲ႔ ဘာဆုိင္တုန္း သြားပါကြာ။
ၾကြက္လည္း ၾကက္ဆီက အကူအညီမရႏုိင္ဘူးဆုိတာ သိရေတာ့ ၀က္ဆီကုိ ထြက္လာခဲ့တယ္။ ၀က္ကလည္း
ေမာင္ၾကြက္ေရ ၾကြက္ေထာင္ေျခာက္ဆုိတာ ငါတုိ႔၀ပ္ေတြနဲ႔ ဘာမွမဆုိင္ဘူး ဆုိျပီး ျငင္းလုိက္ျပန္တယ္။ ဒါနဲ႔ ေနာက္ဆုံး ႏြားဆိ္ကုိပဲ ထြက္လာခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူေတာ္ေတာ္ စိတ္ဓာတ္က်ေနျပီ။ ႏြားဆီကလည္း အကူအညီရလိမ့္မယ္လုိ႔ သူမထင္ေတာ့ဘူး။ သူထင္တဲ့အတုိင္းပါပဲ ႏြားကလည္း သူနဲ႔မဆုိင္ဘူးဆုိျပီး ျငင္းလုိက္ျပန္တယ္။ ဘယ္သူ႔ဆီကမွ အကူအညီမရတဲ့ ၾကြက္ဟာ သတိၾကိးစြာထားျပီး ေနထုိင္ေနရတယ္။                             တစ္ညမွာေတာ့ အိမ္ရွင္မဟာ ၾကြက္ေထာင္ေျခာက္ေမာင္းျပဳတ္သြားတဲ့အသံကုိၾကားရတယ္။ ဒါနဲ႔ အေမွာင္ထဲမွာ ၾကြက္ေထာင္ေျခာက္ကုိသြားစမ္းတဲ့အခါ ၾကြက္မိတာမဟုတ္ဘဲ ေျမြတစ္ေကာင္ကုိမိေနတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေျမြကုိက္ခံလုိက္ရတယ္။ ဒီေတာ့ ေဆးကုဖုိ႔လုိလာတဲ့အတြက္ ၀က္ကုိေရာင္းလုိက္ရတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ ၀က္ကေသသြားေရာ။ လူမမာအိမ္ရွင္မၾကီး အားရွိဖုိ႔အတြက္ ၾကက္ကုိစြပ္ျပဳတ္လုပ္လုိက္ျပန္တယ္။ ၾကက္လည္းေရွာသြားျပန္ေရာ။ ဒါေပမယ့္ အိမ္ရွင္မၾကီးဟာ ကံမေကာင္းရွာဘူး။ ဆုံးပါးသြားရွာတယ္။ အိမ္ရွင္မၾကီးရဲ့ အသုဘမွာ ႏြားကုိ သတ္ျပီး ေကၽြးလုိက္ျပန္တယ္။  ဒီလုိနဲ႔ ၾကက္ရယ္၊ ၀က္ရယ္ ႏြားရယ္ဟာ သူတုိ႔နဲ႔မဆုိင္ဘူးဆုိျပီး ေခါင္းေရွာင္ခဲ့တဲ့ ၾကြက္ေထာင္ေျခာက္တစ္ခုေၾကာင့္ ပ်က္စီးခဲ့ရတယ္။ ၾကြက္ေထာင္ေျခာက္ကုိ ဂရုျပဳျပီး သတိထားတဲ့ၾကြက္ကေတာ့ အခုထိအႏၱရာယ္ ကင္းေနလ်က္ရွိပါသတဲ့။                                        ႔

Read More

ေသြးတုိးေရာဂါအေၾကာင္း hypertension

ေသြးတိုး ေရာဂါဟာ ေလျဖတ္ေရာဂါ (Stroke) ျဖစ္ေစတဲ့ နံပါတ္တစ္ အေၾကာင္းရင္း ျဖစ္ျပီး ႏွလံုးေရာဂါ (ႏွလံုး ေသြးေၾကာ က်ဥ္းျခင္း/ ေသြးေၾကာ ပိတ္ျခင္း၊ ႏွလံုးၾကီးျခင္း) ျဖစ္ျခင္း၏ အဓိက အေၾကာင္းရင္း ျဖစ္ပါတယ္.. ကမာၻတစ္ဝန္း လူသန္းေပါင္း တစ္ေထာင္၌ ေသြးတိုး ေရာဂါ ခံစား ေနၾကရျပီး ႏွစ္စဥ္ ၇.၁ သန္း ေသဆံုး ေစပါတယ္.. ကၽြမ္းက်င္ ေဆးပညာ႐ွင္ မ်ားက ေသြးတိုးေရာဂါကို တိတ္တဆိတ္ လူသတ္သမား (Silent Killer) လို႔ေတာင္ တင္စား ေခၚေဝၚ ၾကပါတယ္..

ေသြးဖိအားကို မီလီမီတာ မာက်ဴရီ ယူနစ္ျဖင့္ တိုင္းတာျပီး ႏွလံုးႂကြက္သား ညွစ္ထုတ္စဥ္ ေသြးေၾကာ အတြင္း ျဖစ္ေပၚေနေသာ ဖိအားကို အေပၚေသြး (Systolic Blood Pressure) ဟု ေခၚျပီး၊ ႏွလံုးႂကြက္သား မူလအတိုင္း ျပန္ဆန္႔စဥ္ ျဖစ္ေပၚေသာ ဖိအားကို ေအာက္ေသြး (Diastolic Blood Pressure) ဟုေခၚပါတယ္.. ေသြးတိုးေရာဂါ ႐ွိမ႐ွိကို နားလည္ တတ္ကၽြမ္းေသာ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းမ်ားျဖင့္ အလြယ္တကူ စစ္ေဆးႏိုင္ျပီး အစားအေသာက္ အေနအထိုင္ ျပဳျပင္၍ ေဆးဝါး စနစ္တက် သံုးစြဲပါက ေရာဂါကို ထိန္းခ်ဳပ္ ႏိုင္ပါတယ္.. "The Seventh Report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure" (JNC7) ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္ အရ ေသြးတိုးေရာဂါ ကို ေအာက္ပါအတိုင္း ခြဲျခား သတ္မွတ္ ထားပါတယ္..


ေသြးဖိအား အေျခအေန အသက္ (၁၈)ႏွစ္ ႏွင့္ အထက္ လူၾကီး
အေပၚေသြး (Systolic BP in mmHg) ေအာက္ေသြး (Diastolic BP in mmHg)
ပံုမွန္ (Normal) ၁၂၀ ေအာက္ ႏွင့္ ၈၀ ေအာက္
ပံုမွန္ထက္ ျမင့္မားျပီး ေသြးတုိး မဟုတ္သည့္ အေျခအေန (Prehypertension) ၁၂၀ မွ ၁၃၉ (သို႔) ၈၀ မွ ၈၉
အဆင့္(၁) ေသြးတိုး (Stage-1, Hypertension) ၁၄၀ မွ ၁၅၉ (သို႔) ၉၀ မွ ၉၉
အဆင့္(၂) ေသြးတိုး (Stage-2, Hypertension) ၁၆၀ ႏွင့္ အထက္ (သို႔) ၁၀၀ ႏွင့္ အထက္



ေသြးတိုးေရာဂါ ႐ွိသူမ်ား၏ ၉၀-၉၅% ဟာ အေၾကာင္းရင္း တိတိက်က် မသိရဘဲ ေသြးတိုးၾကျပီး (Essential Hypertension) ဟု ေခၚပါတယ္.. က်န္ ၅-၁၀% ကသာ ခႏၶာကိုယ္တြင္း ေရာဂါ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ေသြးတိုးေရာဂါ (Secondary Hypertension) ခံစားေနရပါတယ္.. ၎ေရာဂါမ်ားမွာ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါမ်ား (Renal Diseases)၊ ေက်ာက္ကပ္ ေသြးေၾကာက်ဥ္း ေရာဂါ (Renovascular Hypertension)၊ ေသြးေၾကာမၾကီး ေရာဂါ(Coarctation of Aorta)၊ အဒရီနယ္ဂလင္း ေရာဂါမ်ား (Primary Aldosteronism, Cushing Syndrome, Pheochromocytoma...)၊ သိုင္း႐ိြဳက္ ေဟာ္မုန္း အထြက္လြန္ကဲေသာ ေရာဂါ (Hyperthyroidism)၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ျခင္းေၾကာင့္ ေသြးတိုးျခင္း (PIH)၊ ေသြးတိုး ေစေသာေဆး (Cocaine, Cyclosporin, Erythropoietin, Adrenergic medications,...) သံုးစြဲေနရျခင္း ႏွင့္ အရက္ ေသာက္သံုးျခင္း (Alcoholism) တို႔ျဖစ္ပါတယ္..

ေသြးဖိအား 115/75 mmHg ကို ပံုမွန္ထား၍ အေပၚေသြး 20 (or) ေအာက္ေသြး 10 mmHg စီ တိုးတိုင္း ႏွလံုးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ (Cardiovascular Disease Risk) ႏွစ္ဆ စီ တိုးလာပါတယ္.. အေမရိကန္ ႏိုင္ငံ National Health and Nutrition Examination Surveys ၂၀၀၅-၂၀၀၆ ခုႏွစ္ စစ္တမ္းမွ အခ်က္ အလက္မ်ားကို ထုတ္ႏုတ္ တင္ျပရလွ်င္

အသက္ ၁၈ ႏွစ္ႏွင့္ အထက္ အေမရိကန္မ်ား၏ ၂၉% မွာ ေသြးတိုးေရာဂါ ခံစားေနရျပီး အသက္အ႐ြယ္ ၾကီးလာသည္ႏွင့္ အမွ် ျဖစ္ပြားႏႈန္း ျမင့္မားေနပါတယ္.. ၎တိ႔ုထဲတြင္ ၇% မွာ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ မွ ၃၉ ႏွစ္အတြင္း ျဖစ္ျပီး၊ ၆၇% မွာ အသက္ ၆၀ ႏွစ္ႏွင့္ အထက္ ျဖစ္ပါတယ္..
အသက္ ၁၈ ႏွစ္ႏွင့္ အထက္ အေမရိကန္မ်ား၏ ၃၇% မွာ ပံုမွန္ထက္ ေသြးဖိအား ျမင့္မားေနျပီး (Prehypertension) ၃၀% မွာ ၁၈ႏွစ္ မွ ၃၉ႏွစ္ အတြင္း ျဖစ္ျပီး ၃၈% မွာ ၆၀ႏွစ္ ႏွင့္ အထက္ ျဖစ္ပါတယ္..


ေသြးတိုးေရာဂါ လကၡဏာမ်ား

ေသြးတိုးေရာဂါ ႐ွိသူမ်ား၏ သံုးပံုတစ္ပံု ခန္႔မွာ မိမိတြင္ ေသြးတိုးေရာဂါ ႐ွိမွန္း မသိၾကသူမ်ား ျဖစ္ေနပါတယ္.. မ်ားေသာအားျဖင့္ ေသြးတိုး လကၡဏာ မခံစားရသူ၊ ဘာလကၡဏာမွ မျပသူ မ်ားပါတယ္.. ခံစားရသူ အခ်ဳိ႕တြင္ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ဇက္ေၾကာတက္ျခင္း၊ မူးေဝျခင္း၊ အသက္႐ွဴ ျမန္လာျခင္း၊ အျမင္ ေဝဝါးလာျခင္း တို႔ ျဖစ္တတ္ပါတယ္.. အခ်ဳိ႕မွာ ေရာဂါ၏ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ဳိး လကၡဏာ (Complications) မ်ားျဖင့္ ျပတတ္ၾကပါတယ္.. ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း (ႏွလံုး ေသြးေၾကာ က်ဥ္းျခင္း)၊ ေလျဖတ္ျခင္း (ဦးေႏွာက္ ေသြးေၾကာ ပိတ္ျခင္း/ ေပါက္ျခင္း)၊ ေမာ၍ ေဖာေယာင္ျခင္း (ႏွလံုး ညွစ္အား နည္းျခင္း- Heart Failure)၊ မ်က္ႏွာ ေယာင္အမ္း လာျခင္း (ေက်ာက္ကပ္ ပ်က္စီးျခင္း-Renal Failure)၊ မ်က္စိ အျမင္ ခ်ဳိ႕ယြင္းလာျခင္း (Hypertensive Retinopathy) တို႔ ျဖင့္ လကၡဏာ ျပတတ္ ၾကပါတယ္..

ေသြးတိုးေရာဂါ၏ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ဳိးမ်ား

ေသြးတိုး ေရာဂါေၾကာင့္ ႏွလံုးေသြးေၾကာမ်ား ထူအမ္း မာေက်ာလာျပီး (Atherosclerosis) ႏွလံုး ေသြးေၾကာ က်ဥ္းျခင္း/ ပိတ္ျခင္း (Heart Attack)၊ ႏွလံုးႂကြက္သားမ်ား ထူထဲလာျပီး (LVH) ႏွလံုးညွစ္အား ေလ်ာ့နည္းလာျခင္း (Heart Failure) တို႔ ျဖစ္ေပၚလာ တတ္ပါတယ္..
ဦးေႏွာက္ ေသြးေၾကာ ပိတ္ျခင္း (Ischemia)၊ ေသြးေၾကာ ေပါက္ျခင္း (Haemorrhage) တို႔ျဖစ္ေပၚ ေစျပီး ေလျဖတ္ေရာဂါ (Stroke) ျဖစ္ေပၚလာ တတ္ပါတယ္..
ေသြးတိုးေရာဂါ တာ႐ွည္လာပါက ေက်ာက္ကပ္ ပ်က္စီးျပီး (Nephrosclerosis) ေက်ာက္ကပ္ လုပ္ငန္း ယိုယြင္းျခင္း (Renal Failure) ျဖစ္ေပၚ လာတတ္ ပါတယ္
မ်က္စိတြင္း႐ွိ ျမင္လႊာ (Retina) ေသြးေၾကာမ်ား ထိခိုက္ ပ်က္စီးျပီး အျမင္အာ႐ံု (Hypertensive Retinopathy) ထိခိုက္လာ တတ္ပါတယ္..


ေသြးတိုးေရာဂါကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ား

JNC7 မွ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ေသြးတိုးေရာဂါ ႐ွိသူမ်ားသည္ ေသြးဖိအားကို 140/90 mmHg ေအာက္ ႏွင့္ ဆီးခ်ဳိ၊ ေက်ာက္ကပ္ ေရာဂါ ႐ွိသူမ်ား အေနျဖင့္ 130/80 mmHg ေအာက္ ႐ွိေနေစရန္ ညႊန္ၾကား ထားပါတယ္.. ေသြးတိုး ေရာဂါကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ရန္ ေအာက္ပါ အတိုင္း လိုက္နာ သင့္ပါတယ္..

ကိုယ္အေလးခ်ိန္ အဝ မလြန္ေစရန္ ထိန္းသိမ္း ထားရမည္.. Body Mass Index (BMI) ကို ၁၈.၅ မွ ၂၄.၅ အတြင္း ႐ွိေနေစရန္ ထိန္းထားရမည္..
လမ္းျမန္ျမန္ ေလွ်ာက္ျခင္း၊ စက္ဘီးစီးျခင္း၊ ေရကူးျခင္း ကဲ့သို႔ေသာ ကိုယ္လက္ လႈပ္႐ွား ေလ့က်င့္ခန္း ကို ပံုမွန္ တစ္ေန႔ မိနစ္ ၃၀ လုပ္ရမည္..
Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH) Eating Plan အရ သစ္သီး ဝလံမ်ား၊ ဟင္းသီး ဟင္း႐ြက္မ်ား၊ အဆီ ထုတ္ထားေသာ ႏို႔ႏွင့္ ႏို႔ထြက္ ပစၥည္းမ်ားကို မ်ားစြာ စားသံုးပါ.. ဆား (ဆိုဒီယမ္) နည္းေသာ အစာမ်ားကို ေ႐ြးခ်ယ္ စားသံုးပါ.. အထားခံေသာ အစာမ်ား (Preserved Food)၊ ျပဳျပင္ထားေသာ အစာမ်ား (Processed Food) သည္ ဆားပါဝင္မႈ မ်ားျပား ပါတယ္.. ငါးမ်ား၊ အဆီမပါေသာ အသားမ်ားကို စားသံုးပါ.. ကိုလက္စထေရာ မ်ားေသာ အဆီ၊ အဆိမ့္၊ အခ်ဳိမ်ားကို ေ႐ွာင္ပါ..
အရက္ အလြန္အကၽြံ ေသာက္သံုးျခင္းသည္ ေသြးတိုး ေစတတ္သျဖင့္ ေ႐ွာင္ၾကဥ္ပါ..
ေသြးတိုးေရာဂါ အတြက္ ဆရာဝန္ ညႊန္ၾကားထားေသာ ေသြးက်ေဆးမ်ားကို တိတိက်က် သံုးစြဲရမည္။



Reference;
The Seventh Report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure (JNC7)
American Heart Association's Report
Hypertension - Emedicine

posted from Bloggeroid

Read More

ကမာၻလုံးဆုိင္ရာစစ္တမ္း

ကမာၻလုံးဆုိင္ရာစစ္တမ္း

ကုလသမဂၢက ကမာၻလုံးဆုိင္ရာစစ္တမ္းတစ္ခု
လုပ္ေဆာင္ျပီး ယင္းတြင္ ေမးခြန္းတစ္ခုကုိသာေမးျမန္းထားေလသည္။
ေမးခြန္းမွာ "ကမာၻ႔တျခားေနရာမ်ားတြင္ စားနပ္ရိကၡာမလုံေလာက္မႈကုိ အေျဖရွာရန္ ေက်းဇူးျပဳ၍ သင္၏ ရုိးသားေသာ ထင္ျမင္ခ်က္ကုိေပးပါ" ဟုေမးျမန္းခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ယင္းစစ္တမ္းမေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ။

အေၾကာင္းမွာ အာဖရိကတုိက္တြင္ "စားနပ္ရိကၡာ" ဆုိေသာစကားကုိနားမလည္ၾက။
အေရွ႕ဥေရာပတြင္ "ရုိးသားေသာ" စကားလုံးကုိနားမလည္ၾက။ အေနာက္ဥေရာပတြင္ "မလုံေလာက္မႈ" ကုိ မၾကားဖူးၾက။ တရုတ္ႏုိင္ငံတြင္ "ထင္ျမင္ခ်က္" ဆုိသည္ကုိ ဘာမွမသိၾက။ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းတြင္ "အေျဖရွာျခင္း" အေၾကာင္းကုိ စိတ္မ၀င္းစားဘဲ
ေတာင္အေမကတြင္ ယဥ္ေက်းဖြယ္ရာ "ေက်းဇူးျပဳ၍"ဟူေသာ စကားအဓိပၸာယ္ကုိမသိ။
ေနာက္ဆုံးတြင္ အေမရိကန္က "ကမာၻ႔အျခားေနရာမ်ား"ဟူသည္ကုိ မည္သည့္အရပ္ကုိ ဆုိလုိမွန္း သေဘာမေပါက္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။

posted from Bloggeroid

Read More

How do Grouping in SPSS

ေက်ာင္းက သင္လုိက္တာေလးေတြေမ့သြားရင္ ဒီမွာ ျပန္ေႏႊးလုိက္ရေအာင္ဗ်ာ။ group ခြဲနည္းအေၾကာင္းေျပာၾကမယ္။ spss မရွိေသးရင္ ဒီမွာ ယ ူပါ။ ပထမဦးဆုံး မိမိလုပ္မယ့္ data file ကုိဖြင့္လုိက္ပါ။

 

အဲဒိထဲမွာ age ကုိ group ခြဲမယ္ဗ်ာ။ age ကုိ group ခြဲဖုိ႔အတြက္ age ရဲ့ အငယ္ဆုံးနဲ႔အၾကီးဆုံးကုိသိရမယ္။ ဒါေၾကာင့္ပုံပါအတုိင္း Analyze > Descriptive Statistics > Frequencies. ကုိသြားပါ။

 

Age ကုိ select လုပ္ျပီး ျမွားေလးကတစ္ဆင့္ ဟုိဘက္က ကြက္လပ္ထဲကုိပုိ႔လုိက္ပါမယ္။ ok ကုိမႏွိပ္လုိက္ပါနဲ႔ဦးဗ်ာ။

Statistics ကုိႏွိပ္လုိက္ပါ။ box တစ္ခု က်လာပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီမွာ Mean, Median, Mode, Minimum, Maximum တုိ႔ရဲ့ေရွ႕မွာ √ ေကလးျခစ္ေပးျပီး Continue ကုိ click လုိက္ပါ။
 

 ျပိ္းမွ ok ကုိႏွိပ္ပါ။

  Output file ေလးက်လာပါျပိ္။ အဲဒီမွာ age ရဲ့ အငယ္ဆုံးက 22 အၾကိ္းဆုံးက 88 ျဖစ္ေၾကာင္းေတြ႔ရျပီ။

ဒါဆုိရင္ group ခြဲလုိ႔ရပါျပီ။ ကဲ ပုံေလးထဲကအတုိင္း Transform > Recode > Into Different Variable ကုိသြားပါ။

 box ကေလး က်လာျပန္ျပီဟုတ္။ group ခြဲမယ့္ age ကုိ ျမွားေလးကေနတဆင့္ ကြက္လပ္ျဖစ္ေနတဲ့ အကြက္ေလးထဲကုိ ပုိ႔လုိက္ပါ။

 Name ဆုိတဲ့အကြက္ထဲမွာ နာမည္တစ္မ်ိဳးကုိ ရုိက္ထည့္ျပီး Change ကုိ ႏွိပ္လုိက္ပါ။ ကုိယ္ေပးလုိက္တဲ႔နာမည္က အလုပ္ျဖစ္ရင္ အလယ္က ကြပ္လပ္ထဲမွာေပၚလာပါလိမ့္မယ္။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ aggp လုိ႔ေပးလုိက္ပါတယ္။ label မွာေတာ့ သက္ဆုိင္ရာစာသားထည့္ေပးရပါမယ္။ အခုက age ကုိ group ခြဲတာျဖစ္လုိ႔ age in group လုိ႔ေရးလုိက္ပါတယ္။ ျပီးရင္ေတာ့ Old and New Values ကုိ click ပါ။

 Box တစ္ခုက်လာျပန္ျပီဗ်ာ။ အေပၚဆုံး Range ကုိ ေရြးျပီး ပုံထဲကအတုိင္း 22 နဲ႔ 41 ကုိေရးလုိက္တယ္။ ဟုိဘက္က value မွာ 1လုိ႔ထားျပီး Add ကုိႏွိပ္လုိက္တယ္။

 ဒါဆုိရင္ group တစ္ခု ၀င္သြားပါျပီ။ ဒီေနရာမွာ ကုိယ္ၾကိဳက္သလုိခြဲလုိ႔ရပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ 3ခုပဲခြဲပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ အရင္group က 41 နဲ႔ဆုံးထားလုိ႔ 42 နဲ႔စမယ္။ 42 - 61 ေပါ့။ သူ႔ကုိက်ေတာ့ values- 2ေပါ့။

 ေနာက္ဆုံးတစ္ခုကေတာ့ 62. ကေန 88 ျဖစ္ေနလုိ႔  through highest ပါတဲ့ေအာက္ဆုံးကRange ကုိေရြးျပီး 62 လုိ႔ေရးလုိက္တယ္။ 62 နဲ႔အထက္ေပါ့ဗ်ာ။ သူကေတာ့ values 3 ေပါ့။ ျပီးရင္ continues ။

 OK.

 ဒါဆုိရင္ Variable View ရဲ့ေအာက္ဆုံးမွာ ကၽြန္ေတာ္ ေပးထားတဲ့နာမည္ေလးနဲ႔ age group ေရာက္လာပါျပီ။

ျပီးျပီလား ဆုိေတာ့ မျပီးေသးဘူးခင္ဗ်။ variable view ရဲ့ values ဆုိတ့ဲ column ေအာက္မွာရွိတဲ့ aggp ရဲ့ values အကြက္က ေနာက္နားက အစက္ကေလးကုိ click လုိက္ပါဦး။

လာျပန္ျပီ ေနာက္တစ္ box. ေပၚလာတဲ့ box ရဲ့ value ဆုိတဲ့အကြက္မွာ 1 ေပး။ group ခြဲတုန္းက 1 က အငယ္ဆုံး age group ျဖစ္လုိ႔ value label မွာ young. click Add.

အဲလုိပါပဲ 2 က Middle. 3 က Old ေပါ့။ ျပီးရင္ေတာ့ ok.

 ကဲ group ခြဲျခင္းျပီးသြားပါျပီဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ခြဲထားတဲ့ group ေလးကုိ bar chat နဲ႔ ၾကည့္ေရအာင္။ Analyze > Descriptive Statistics > Frequencies. ကုိသြားပါ။

 ကၽြန္ေတာ္တုိ႔လုပ္ထားတဲ့ (age in group)aggp ကုိတစ္ဖက္ကုိပုိ႔ပါ။

 ျပီးရင္ chat ကုိ ႏွိပ္ျပီး bar chat ကုိ အမွတ္ေပးပါျပီး Continue. ကုိclick ပါ။

 ျပိ္းရင္ေတာ့ ok ေပါ့။

 ကဲ output file ေလးမွာ bar chat နဲ႔ age group ကုိေတြ႔ရျပီေပါ့။

 သိသေလာက္ေလး ေရးတာပါ။ ကၽြန္ေတာ္ထက္သိတဲ့လူရွိလုိ႔ ကၽြန္ေနာ္မွားတာေတြ႔ရင္ ေထာက္ျပပါဦးလုိ႔ ေတာင္းဆုိပါတယ္။ အားလုံးပဲ အဆင္ေျပပါေစဗ်ာ။

ေမာင္သန္႔ဇင္ ( http://www.facebook.com/phoethantzin )

Read More

First Aid

apk ေတြကုိ ဖုန္းထဲထည့္ၿပီး ကလိလုိၾကေသာ သူငယ္ခ်င္းအေပါင္းအသင္းေရာင္းရင္းတုိ႔အတြက္
first aid apk ေလး တင္ေပးလုိက္ပါတယ္။ first aid နဲ႔ပတ္သက္တာေတြအကုန္ပါတယ္ဗ်ာ။
download link
first aid

Read More

OHCM8.apk

သူငယ္ခ်င္းတုိ႔အတြက္ OHCM8 ဆုိတဲ့ clinical apk ေလး တင္ေပးလုိက္ပါတယ္။ သုံးၾကည့္ရတာေတာ့ မဆုိးဘူးဗ်။ download ဆြဲၿပီး သုံးၾကည့္လုိက္ေနာ္။ အပ်င္းေျပကလိရတာေပါ့။ အပ်င္းလည္းေျပ ဗဟုသုတလည္း ရေပါ့ေလ။
Download Link......
OHCM8

Read More

သေဘာေကာင္းတ့ဲ ကုိကုိ

သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္နဲ႔ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ထို္င္ေနတုန္း ဖုန္းျမည္လာတယ္…
“တီ… တီ..”
“ဟလို”
“ကုိကုိလား… ခ်စ္ေလးပါ”
“အင္း…”
“ခ်စ္ေလး ခု ပြဲစားတန္းေရာက္ၿပီး ကုိေမာ္ႀကီးတို႔နဲ႔ ေတြ႔ေနတာ”
“အင္း…”
“အဲဒါေလ ခ်စ္ေလး ခုစီးေနတ့ဲကားကုိ ကာဒီနာနဲ႔ လဲမလားတ့ဲ၊ အလိုက္ 200 ေပးရမယ္တ့ဲ၊ လဲလိုက္မယ္ေနာ္ ကုိကို”
“အင္း… လဲလိုက္”
“ဟယ္…တကယ္၊ ကုိကုိက အရမ္းခ်စ္ဖို႔ ေကာင္းတာဘဲ”
“အင္း…”
“ၿပီးေတာ့ေလ၊ ေျပာရအံုးမယ္”
“ေျပာ…”
“မနက္ကေလ ကုိကိုထြက္သြားၿပီးေတာ့မွ ေဒၚေဒၚၾကည္ေရာက္လာၿပီး၊ စိန္လက္စြပ္တစ္ကြင္း လာျပတယ္ ကုိကုိရဲ႕၊ ေစ်းကလည္း 80 ထဲ ဆိုေတာ့ တန္လြန္းလို႔ ဝယ္ထားလိုက္မိတယ္ ကုိကုိ မဆူရဘူးေနာ္”
“အင္းပါ…”
“ဟီး… ဒါ့ေၾကာင့္ ကုိကုိ႔ကုိ ခ်စ္တာ သိလား”
“သိတယ္…”
“ျပီးေတာ့ေလ ခု ဆန္းေဒးက်ရင္ ေဒစီတို႔ မဂၤလာေဆာင္ သြားရအံုးမွာ ကုိကုိရဲ႕၊ အဲဒါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေစ်းဝင္ၿပီး နည္းနည္းဝယ္မလို႔၊ ကုိကုိ႔ဘီဒိုထဲက 10 ေလာက္ ဆြဲလာခ့ဲေသးတယ္၊ သံုးလိုက္မယ္ေနာ္ ကုိကုိ”
“သံုးေလ”
“ဟယ္… ဒီေန႔ ဒို႔ကုိကုိ အရမ္းနဲ႔ သေဘာေတြ ေကာင္းေနပါလား၊ ခါတိုင္းမ်ား ခုေလာက္ဆို ဘီလူးဆိုင္း တီးေနရၿပီ၊ ဘာဘဲျဖစ္ျဖစ္ေလ ခ်စ္ေလးေတာ့ လိုခ်င္တာေတြရလို႔ ေပ်ာ္တယ္၊ ဒါဘဲေနာ္ ကုိကို၊ အာဘြား…ျပြတ္စ္”
“တူတူတူ…တူ”
ဖုန္းခ်လိုက္ေတာ့ သူငယ္ခ်င္းက ေမးတယ္……
“မ်က္ႏွာက ျပံဳးစိစိနဲ႔၊ ဘယ္ကဖုန္းလဲ”
“သိဘူးဗ်၊ ဖုန္းမွားတာ”

Read More

အဆဲၿပိဳင္္ပြဲ

တစ္ခါ က ကမာၻ႕ အဆဲျပိဳင္ပြဲ က်င္းပေလသည္။
အခ်ိန္အၾကာဆံုးႏွင့္ ဆဲနည္းမထပ္ဘဲ ဆဲႏို္င္သူသာ….ပထမရမည္ ျဖစ္၏။
ပထမဆုံး အေမရိကန္ လူမ်ိဳး၀င္္ျပိဳင္သည္။
၁၅ မိနစ္ၾကာေအာင္ ဆဲနည္း မထပ္ဘဲ ဆဲ သြားသည္။ ေတာ္ေတာ္ ဆဲတတ္၏။ပိရိတ္သတ္သေဘာက်၏။
ေနာက္ ရုရွား လူမ်ိဳး တစ္ေယာက္၀င္ ျပိဳင္သည္။
နာရီ၀က္ၾကာေအာင္ ဆဲနည္း မထပ္ဘဲ ဆဲ သြားသည္။ပိရိတ္သတ္လက္ခုတ္သံေတာ္ေတာ္က်ယ္၏။
ထုိ႕ေနာက္ ေဖ႕စ္ဘုတ္သုံးတတ္သည္႕ျမန္မာတစ္ေယာက္ စင္ေပၚတက္လာေလသည္။မိုက္ၾကိဳးကို ခလုတ္တိုက္မိျပီးေခ်ာ္လဲေလသည္။
ထုိသူသည္ မိုက္ကို ေဒါသထြက္ထြက္ႏွင့္ လက္ညွိဳးထုိးျပီး ဆဲေလေတာ႕၏။
၁၅ မိနစ္ ၊ နာရီ၀က္ ၊ ၁ နာရီ ၾကာ သြားသည္ ။ ဆဲနည္း လံုး၀ မထပ္ေခ်။၂နာရီခန္႕ ပင္ ၾကာေလ၏။
ဒုိင္လူၾကီးမ်ားႏွင့္ ပရိသတ္မ်ား အားလံုး အ႔ံ ၾသကုန္ၾကသည္။
ထုိ႔ေနာက္ ထိုလူသည္ ဒိုင္လူၾကီး မ်ားဘက္သို႔ မ်က္ႏွာ လွည့္ ျပီး…..
“ဒုိင္လူၾကီးမ်ား ခင္ဗ်ာ …ကၽြန္ေတာ္ စဆဲ လုိ႔ရပါျပီ လား ခင္ဗ်ာ..”…တဲ႕…
ဒုိင္လူၾကီးမ်ားမွ ထုိင္ရာမွ ထကာ။ လက္ခုတ္တီးလုိက္ၾက၏။ပရိတ္သတ္လက္ခုပ္သံကား နံရံေတြပင္ခါကုန္၏။
ထပ္ျပိဳင္ျမည္႕အျခားနုိင္ငံမွ ျပိဳင္ပြဲ၀င္မ်ားပင္ ဆက္မျပိဳင္ပဲအရွဳံးေပးၾက၏။
သုိ႕နွင္႕နုိင္ငံတကာအဆဲ ဒုိင္အဖြဲ႕အေနျဖင္႕ ရမွတ္ျပည္႕သည္႕အျပင္ ေက်ာ္၍ပင္ေနသျဖင္႕
ပထမ ဆုအျပင္ အဆဲပါရဂူ ဆု ပါ ထပ္မံ ခ်ီးျမွင္႕ရန္ဆုံးျဖတ္လုိက္ေလ၏။

Read More

ေဖာလစ္အက္ဆစ္အေၾကာင္း. folic acid

ေဖာလစ္အက္ဆစ္အေၾကာင္း

ေဖာလစ္အက္ဆစ္ကို vitamin B9 (သို႔မဟုတ္) Vitamin Bc , folacin နဲ႔ folate လို႔ လည္းေခၚတြင္ပါတယ္ ။ ေရ မွာ ေပ်ာ္၀င္ႏိုင္တဲ့ ဗီတာမင္ ဘီႏိုင္းၿဖစ္ၿပီး pteroyl-L-glutamic acid , pteroyl-L-glutamate နဲ႔ pteroylmonoglutamic acid ၿဖစ္ပါတယ္ ။ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ဟာ ဇီ၀နည္းအရ သူ႔ဘာသာသူ active မၿဖစ္ပါဘူး ။ ဒါေပမယ့္လည္း tetrahydrofolate နဲ႔ အသည္းထဲမွာ dihydrofolic acid အၿဖစ္ေၿပာင္း သြားႏုိင္ၿခင္း က အလြန္ကို အေရးၾကီးတဲ့အခ်က္တစ္ခုၿဖစ္ပါတယ္ ။ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ဟာ လူ႔ခႏၶာကိုယ္က မ်ားၿပား လွတဲ့ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္မႈေတြအတြက္ မရွိမၿဖစ္ အေရးၾကီးတဲ့အရာ တစ္ခုၿဖစ္ပါတယ္ ။ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ ဟာ ဒီအန္ေအ ေတြ ထုတ္လုပ္ဖို႔ ၿပဳၿပင္ဖို႔ အတြက္ folate ကိုလိုအပ္ပါတယ္ ။ ဆဲလ္ေတြ ပြားမ်ားဖို႔ ၊ ၾကီးထြားဖို႔ အထူးသၿဖင့္ ကေလးငယ္ေတြနဲ႔ ကိုယ္၀န္ေဆာင္သည္ေတြမွာလည္း အထူးလိုအပ္ၿပီး အခ်ိဳ႔ေသာ ကင္ဆာေရာ ဂါေတြမွာ အစာစားၿခင္း တာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ေပးၿပန္ပါတယ္ ။ သဘာ၀ folate ေတြအမ်ားအၿပားပါ၀င္တဲ့ သာမန္ အစားအစာေတြဟာကင္ဆာ ၿဖစ္ပြားႏိုင္မႈကို ေလ်ာ့က်ေစႏုိင္ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ ေတြ႔ရွိခ်က္ ကြဲၿပား မႈေတြကေတာ့ ေသာက္ေဆးေတြမွာ folate ေတြအမ်ားၾကီးပါ၀င္ေနၿခင္းဟာ အခ်ိဳ႔ေသာ ကင္ဆာေတြၿဖစ္ ပြားမႈ ကို အားေပးေစႏုိင္ပါတယ္လို႔ ဆိုၿပန္ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္လည္း ကေလးေတြနဲ႔ အရြယ္ေရာက္စ လူငယ္ေတြမွာ က်န္းမာတဲ့ ေသြးနီဥေတြထုတ္လုပ္ဖို႔အတြက္ folic acid ကို လိုအပ္ၿပီး ေသြးအားနည္းေရာဂါကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္ ပါတယ္ ။

Foate နဲ႔ folic acid ဟာ တကယ္ေတာ့ Latin နာမည္တစ္မ်ိဳးၿဖစ္တဲ့ folium ကေနဆင္းသက္လာတာပါ ။ အဓိပၸါယ္ ကေတာ့ သစ္ရြက္လို႔ ေခၚပါတယ္ ။ သစ္သီးသစ္ရြက္ေတြနဲ႔ၿပဳလုပ္ထားတဲ့ အစားအစာေတြဟာ ၿပီးၿပည့္စံု တဲ့ dietary source တစ္ခုပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ေတြ ေလ်ာ့နည္းေနရင္ folate deifciency ၿဖစ္ႏုိင္ၿပီး သာမန္ western diets ေတြမွာေတာ့ ၿဖစ္ေလ့မရွိပါဘူး ။ ေဖာလစ္ေတြ ခ်ိဳ႔ယြင္းေနေပ မယ့္လည္း ၄ လေလာက္ထိ မသိသာႏုိင္ပါဘူး ။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ လူရဲ႕ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ေဖာလစ္ အက္ဆစ္ 500-20 000 mcg သိုေလွာင္ထားတဲ့အတြက္ၿဖစ္ပါတယ္ ။ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ခ်ိဳ႔တဲ့ၿခင္းဟာ မ်ား စြာေသာ က်န္းမာေရးၿပႆနာေတြကို ၿဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္ ။ မွတ္သားဖြယ္ေကာင္းတဲ့အရာကေတာ့ သေႏၶသားမွာ neural tube defects ေတြၿဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္ ။ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ခ်ိဳ႔တဲ့ၿခင္းဟာ ၀မ္းသြားၿခင္း ၊ ေသြးအား နည္းေရာ ဂါ ၊ အားနည္းၿခင္း ၊ အသက္ရွဳခက္ခဲၿခင္း ၊ အာရံုေၾကာအားနည္းၿခင္းနဲ႔ ေၿခလက္မ်ားထံုက်င္ၿခင္း (peripheral neuropathy ) တို႔ကိုၿဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္ ။ ဒါ့အၿပင္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္ ဆိုးက်ိဳးႏွင့္ၿပႆနာမ်ား ၊ သတိ လစ္ၿခင္း ၊ အာရံုေထြၿပားၿခင္း ၊ စိတ္က်ေရာဂါ ၊ လွ်ာ ေရာင္ၿခင္း ၊ အစာအိမ္ႏွင့္ ပါးစပ္အနာမ်ားၿဖစ္ၿခင္း ၊ ေခါင္း ကိုက္ၿခင္း ၊ ရင္တုန္ၿခင္း ၊ ဂဏာမၿငိမ္ၿဖစ္ၿခင္းနဲ႔ အမူအယာပိုင္းဆိုင္ရာ ၿပႆနာ မ်ားၿဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္ ။

Folate ပမာဏ နည္းပါးၿခင္းဟာ homocystenine လို႔ေခၚတဲ့ ၿဒပ္ေပါင္းတစ္မ်ိဳးစံုပံုၿခင္းကိုၿဖစ္ေစပါတယ္ ။ ဒါ့အၿပင္ ဒီအန္ေအေတြထုတ္လုပ္ၿခင္းနဲ႔ ၿပဳၿပင္ၿခင္းေတြမွာလည္း ခ်ိဳ႔ယြင္းသြားၿပီး ကင္ဆာ ၿဖစ္ပြားမႈကို ဦးတည္ေစ ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ (IHD) ရွိသူေတြမွာ ေဖာ လစ္အက္ဆစ္ေတြ အမ်ား အၿပားေသာက္သံုးရင္ေတာ့ ကင္ဆာ ၿဖစ္ပြားမႈႏွုန္းကို ၿမင့္တက္ေစ ပါတယ္ ။ အသက္ ၁၉ ႏွစ္ေက်ာ္ လူငယ္ေတြမွာ ေန႔စဥ္ေဖာလစ္အက္ဆစ္ ၁၀၀၀ မိုက္ခရိုဂရမ္လိုအပ္ၿပီး ေမြးကင္းစကေလးငယ္ ၆ လအထိ ကေတာ့ ေန႔စသ္ ၆၅ မိုက္ခရိုဂရမ္လိုအပ္ပါတယ္ ။ ကိုယ္ေဆာင္သည္ေတြမွာေတာ့၈၀၀ မွ ၁၀၀၀ မိုက္ခရို ဂရမ္အထိလိုအပ္ပါတယ္ ။

ေဖာလစ္အက္ဆစ္ကိုဘယ္ေနရာေတြက ရႏုိင္သလဲ ?



ေဖာလစ္အက္ဆစ္ေတြအမ်ားၾကီးပါ၀င္တဲ့အစားအစာေတြကေတာ့
- ေဒါက္ခြ ( spinach) , ကညႊတ္ ၊ ခါးဥၿဖဴ ၊ တရုတ္မုန္လာစေသာ ဟင္းရြက္မ်ား
- ပဲေၿခာက္ ၊ ပဲစို ၊ ပဲေတာင့္ ၊ ပဲေစ့ ၊ ပဲပင္ႏွင့္ ပဲနီကေလး
- ဥ အမ်ိဳးမ်ိဳးမွ အႏွစ္မ်ား
- Baker's yeast
- ေခါက္ဆြဲေၿခာက္ ၊ ႏွံစားပင္ ၊ ေကာက္ႏွံပင္ နဲ႔ အသင့္လုပ္ နံနက္စာ cereal ေတြမွာ ေဖာလစ္ အက္ဆစ္ ၂၅ % မွ ၁၀၀% အထိပါ၀င္ပါတယ္ ။
- ေနၾကာေစ့
- အသည္း ( folate ေတြအမ်ားၾကီးပါ၀င္ပါတယ္ )
- ေက်ာက္ကပ္ စသည္တို႔ၿဖစ္ပါတယ္ ။



ဒါ့အၿပင္ေဖာလစ္အက္ဆစ္ အတန္အတင့္ပါ၀င္တဲ့အစားအစာေတြကေတာ့ လိေမၼာ္ေဖ်ာ္ရည္ ၊ နာနတ္သီး ၊ စပ်စ္သီး ၊ ငွက္ေပ်ာ္သီး ၊ respberry သီး ၊ ေရွာက္ခါးသီး နဲ႔ အသီးအရြက္ေတြၿဖစ္တဲ့ မုန္လာဥနီ ၊ ဂ်ံဳ ၊ ေၿပာင္း ၊ အာလူး ၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီး ၊ ဆလတ္ရြက္ ၊ ေဂၚဖီထုပ္ နဲ႔ ဘီယာ စသည္တို႔ၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဘယ္အစား အစာေတြက ဘယ္ေလာက္ထိအတိအက်ပါသလဲဆိုတာကိုေတာ့ USDA National Nutrient Database for Standard Reference မွာ ၾကည့္ႏုိင္ပါတယ္ ။ အခ်ိဳ႔ႏုိင္ငံေတြမွာ ဂ်ံဳ ၊ စပါးစတဲ့ထုတ္ကုန္ေတြမွာ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ကို ထည့္ သြင္းၾကၿပီး ဒီလိုတိုင္းၿပည္ေတြမွာ လူထုရဲ႕ ေဖာလစ္အက္ဆစ္လိုအပ္ခ်က္ကို လံုေလာက္စြာ ရရွိၾကပါတယ္ ။ DEF ဆိုတာဟာ dietary folate equivalent system ကို ရည္ညႊန္းပါတယ္ ။ DEF ရဲ႔သတ္မွတ္ခ်က္အရ စားအေသာက္ေတြရဲ႕ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ဟာ 1 mcg ၿဖစ္ၿပီး ေသာက္ေဆးေတြမွာ ပါ၀င္တဲ့ ေဖာလစ္ အက္ဆစ္ ဟာ 0.6 mcg ၿဖစ္ပါတယ္ ။ အစာမစားထားတဲ့ အခ်ိန္ဒီ supplement ကိုေသာက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ folic acid ဟာ စုပ္ယူႏုိင္မႈ 0.5mcg ထိေလ်ာ့က်သြားပါတယ္ ။ သဘာ၀အတိုင္း အစားအစာေတြ မွာပါ၀င္တဲ့ ေဖာ လစ္အက္ ဆစ္ဟာ အပူခ်ိန္အၿမင့္နဲ႔ UV light ကို ခံႏိုင္ရည္မရွိပဲ ေရမွာေပ်ာ္၀င္ပါတယ္ ။ အခ်ိဳ႔ အစားအစာ အစား ထိုး ထုတ္ကုန္ေတြမွာ ပါ၀င္တဲ့ folate ဟာ RDA ( recommended daily allowance ) အရသတ္ မွတ္ထား တဲ့ folate ကို လိုက္မွီႏိုင္ၿခင္းမရွိပါဘူး ။

ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ လံုေလာက္မွ်တတဲ့ folate ကိုေသာက္သံုးၿခင္းဟာ သေႏၶသားမူမမွန္ဖြံ႕ၿဖိဳးၿခင္းကို ကာ ကြယ္ေပးႏုိင္ပါတယ္ ။ အထူးသၿဖင့္ Neural tube defects ေတြၿဖစ္ ၿပီး ေဖာလစ္ ခ်ိဳ႕တဲံ့ၿခင္းေၾကာင့္ ၿဖစ္ေပၚလာတဲ့ ေမြးရာပါခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္မ်ားၿဖစ္ပါတယ္ ။ Neural tube defects ဆိုတာ ဟာ ေက်ာရိုး ၊ ဦးေခါင္း ခြံနဲ႔ဦးေႏွာက္တို႔မွာ ပံုသ႑ာန္မမွန္တဲ့ ဖြံၿဖိဳးမႈေတြၿဖစ္ေစၿပီး spina bifida , anencephaly တို႔ကိုၿဖစ္ေစႏုိင္ ပါတယ္ ။



အထူးသၿဖင့္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္ ပထမ လ အတြင္းမွာ ေဖာလစ္ အက္ဆစ္ ခ်ိဳ႔တဲ့ၿခင္း ၊ စားတဲ့စား အေသာက္ေတြ မွာလည္း ေဖာလစ္အက္ဆစ္လံုလံုေလာက္ေလာက္ပါ၀င္ခဲ့ရင္ Neural tube defects ေတြ ၿဖစ္ႏုိင္ ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ပါ၀င္တဲ့ကိုယ္၀န္ေဆာင္အားေဆး ၊ ေသာက္ေဆးေတြ ဟာ ေမြး ရာ ပါခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေတြၿဖစ္တဲ့ ေမြးရာပါ ႏွလံုးေရာဂါ Congenital heart disease နဲ႔ ႏွုတ္ခမ္း ကြဲေရာဂါ cleft lips တို႔ကိုကာကြယ္ေပးႏုိင္ပါတယ္ ။ ဒါ့အၿပင္ေၿခေခ်ာင္းလက္ေခ်ာင္းမူမမွန္တာေတြနဲ႔ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပံုသ႑န္မ မွန္တာေတြကိုလည္းကာကြယ္ေပးႏုိင္ပါတယ္ ။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္ မွာ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ခ်ိဳ႔တဲ့ ရင္ေတာ့ ေန႔ မေစ့ လမေစ့ပဲ ကေလးေမြးၿခင္း Preterm deliver နဲ႔ ေပါင္မေစ့ပဲေမြးၿခင္း Low birth weight တို႔ကိုၿဖစ္ႏိုင္ၿပီး ကေလးၾကီးထြားမႈႏွုန္းကိုလည္းေလ်ာ့နည္းေစပါတယ္ ။ ဒါ့အၿပင္ ေဖာလစ္အက္ ဆစ္ေလ်ာ့နည္း ရင္ ေသြးထဲမွာ homocysteine level မ်ားလာၿပီး ဒီလိုမ်ားလာၿခင္းဟာ ကိုယ္၀န္ကို ဆက္တိုက္ပ်က္က်ေစႏုိင္ပါတယ္ ။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္ၿပႆနာေတြၿဖစ္တဲ့ အခ်င္းကြာၿခင္း ၊ ကိုယ္၀န္ဆိပ္တက္ၿခင္း ( pre-eclampsia ) တို႔ကိုၿဖစ္ေစႏိုင္ ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီးေတြကို ေဖာလစ္အက္ဆစ္မွန္မွန္ေသာက္သံုးဖို႔ နဲ႔ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ပါ၀င္တဲ့စအားစာေတြ စားသံုးဖို႔ အတြက္ က်န္းမာေရးအသိပညာေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္ ။ အနည္းဆံုး 400 mcg ေလာက္ပါ၀င္တဲ့ အစားအစာေတြ ေသာက္ေဆးေတြ ေသာက္သံုးဖို႔လိုပါတယ ္။

ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ေသာက္သံုးၿခင္းဟာ ကေလးငယ္ကို ေရာဂါေတြကေန ကာ ကြယ္ေပးႏုိင္ ယံုသာမကပဲ ေရာဂါရွိေနတဲ့မိခင္ေတြ ၊ ေဆးေတြေသာက္ေန ရတဲ့မိခင္ေတြနဲ႔ ေဆး လိပ္ေသာက္ မိခင္ေတြကိုပါ ၿပႆနာၿဖစ္ပြားႏုိင္ မႈ ေလ်ာ့ နည္းေစႏုိင္ ပါတယ္ ။ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ဟာ သုတ္ေကာင္ေတြ မွာ ၿဖစ္တတ္တတဲ့ ခရိုမုန္ဆုန္း ခ်ိဳ႔ယြင္းခ်က္ေတြကိုလည္း ေလ်ာ့နည္းေစပါတယ္ ။ ေဖာလစ္ အက္ ဆစ္က ကာကြယ္ေပးႏုိင္တဲ့ ေရာဂါေတြကေတာ့

- ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ
- ေလၿဖတ္ၿခင္း
- ကင္ဆာေရာဂါ
- အ၀လြန္ေရာဂါ
- စိတ္က်ေရာဂါ
- ဦးေနွာက္မွတ္ဥာဏ္ပိုင္းဆိုင္ရာခ်ိဳ႔ယြင္းမႈမ်ား
- ထင္ေရာင္ထင္မွားၿဖစ္ၿခင္း
- ဓါတ္မတည္းၿခင္းမ်ား (allergy)
- ေလးဖက္နာ အဆစ္အၿမစ္ေရာင္ေရာဂါ
- မ်ိဳးမပြားႏုိင္ၿခင္း
- ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ
- ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါ
- မီးယပ္ေသြးဆံုးေရာဂါ
- ေရာဂါပိုးမ်ား ၀င္ေရာက္ၿခင္း ( infectious disease)
- ပါကင္ဆန္ေရာဂါတြင္ အရိုးဆံုးရွံုးၿခင္း
- အေရၿပားေရာဂါမ်ား
- B12 deficiency စသည္တို႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။

ၿပည္သူလူထုနဲ႔ ကိုယ္၀န္ေဆာင္သည္ေတြအေနနဲ႔ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ အေၾကာင္းကို ဗဟုသုတရ ရွိၾကၿပီး ေဖာ လစ္ အက္ဆစ္ခ်ိဳ႔တဲ့ၿခင္းေၾကာင့္ ၿဖစ္တဲ့ ေရာဂါမ်ားကို ကာကြယ္ႏုိင္ၾကပါေစ ။

သက္တန္႔ခ်ိဳ
22 July 2010

စာဖတ္ပရိတ္သတ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အစဥ္ေလးစားေသာအားၿဖင့္.......................

Read More

မတတ္ႏိုင္ဘူး

ဆရာဝန္တစ္ေယာက္ဟာ ဂြက်တဲ့ လူ႕မလိုင္ တစ္ေယာက္ကို စမ္းသပ္ဖို႕ အေျခအေန
ျဖစ္လာပါတယ္။
“ေကာင္းျပီ။ ခင္ဗ်ား ဘာျဖစ္သလဲ ကြ်န္ေတာ့္ကို ေျပာပါ။” လို႕ ဆရာဝန္က
ျပံဳးျပံဳးရႊင္ရႊင္နဲ႕ ေမးပါတယ္။
“ကြ်န္ေတာ္ ဘာျဖစ္သလဲ ဆိုတာကို ရွာေဖြဖို႕က ခင္ဗ်ား အလုပ္ပဲေလ။” လို႕
လူ႕ဂြစာက ျပန္ေျပာပါတယ္။
ဆရာဝန္က ခဏ စဥ္းစားျပီး ေျပာပါတယ္။
“ေကာင္းျပီ။ ကြ်န္ေတာ့္ကို တစ္နာရီေလာက္ အခ်ိန္ေပးပါ။
ကြ်န္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္း တစ္ေယာက္ကို သြားေခၚခ်င္လို႕ပါ။ သူက တိရိစၧာန္ ကု ဆရာဝန္ ေလ။
ကြ်န္ေတာ္ သိသမွ် လူထဲမွာ ေမးခြန္း မေမးပဲ ေရာဂါရွာႏိုင္တဲ့
သူဆိုလို႕ သူတစ္ေယာက္တည္းပဲ ရွိတယ္။”

Read More

အေၾကာင္းရင္း

နပ္စ္မေခ်ာေခ်ာေလးက ဆရာဝန္ကို ေျပာပါတယ္။

“ေဒါက္တာ။ ဒီလူငယ္ကို ကြ်န္မ ေသြးခုန္ႏွဳန္း စမ္းလိုက္တိုင္း ပိုျပီး
ျမန္ျမန္လာတယ္။ သူ႕ကို စိတ္ျငိမ္ေဆး ေပးလိုက္ရမလား။”
ဆရာဝန္က ျပန္ေျဖပါတယ္။
“မလိုပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခါ စမ္းမယ္ဆိုရင္ သူ႕မ်က္လံုးကိုသာ အဝတ္နဲ႕
စည္းထားလိုက္ပါ။”

Read More

အာဟာရဓါတ္ႏွင့္ႏို႔ရည္အေၾကာင္း ( Nutrition and Breast Feeding)

အာဟာရဓါတ္ႏွင့္ႏို႔ရည္အေၾကာင္း

ႏို႔ဆိုရင္ လူအမ်ားစု သိၾကၿပီးတဲ့အရာၿဖစ္ပါတယ္ ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔အားလံုး ငယ္စဥ္ကေလးဘ၀ကတည္းက အာ ဟာ ရဓါတ္ၿပည့္၀ေအာင္ မိခင္ႏုိ႔ရည္ကို စို႔ခဲ့ၾကရတယ္ ။ အသက္အရြယ္ၾကီးလာတဲ့အခါမွာလည္း အာဟာရ အလို႕ ငွာ ႏြားႏို႔ ဆိတ္ႏို႔ စသၿဖင့္ အမ်ိဳးအမ်ိဳးေသာက္သံုးေနၾကဆဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ ႏို႔ရည္ရဲ႕အေၾကာင္းကို အေသး စိတ္ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ ။

ႏို႔ရည္ဟာ Mammals လို႔ေခၚတဲ့ ႏို႔တိုက္သတၱ၀ါေတြရဲ႕ mammany glands ေခၚ ႏို႔ ရည္ထြက္ေသာ ဂလင္းမွ ရရွိတဲ့ အၿဖဴေရာင္အရည္ေတြၿဖစ္ပါတယ္ ။ လူအပါအ၀င္ ငယ္ရြယ္တဲ့ႏို႔တိုက္သတၱ၀ါေတြအတြက္ အစားအ စာေတြကို မေခ်ဖ်က္ႏိုင္ေသးခင္မွာ ႏို႔ဟာ မူရင္းပင္မ အာဟာ ရ ၿဖစ္ပါတယ္ ။ ပထမဆံုးထြက္တဲ့ ႏို႔ရည္ၾကည္ကို clolostrum လို႔ေခၚၿပီး အဲဒီ ႏို႔ဦးရည္ၾကည္မွာ မိခင္ရဲ႕ antibodies (ေရာဂါပိုးမႊားမ်ားကိုတိုက္ထုတ္ႏိုင္ေသာ အရာ) ေတြ ကို ကေလးငယ္ေတြဆီ သယ္ေဆာင္ေပးပါတယ္ ။ ႏို႔ဦးရည္ဟာ ကေလး ငယ္ကို ေရာဂါ မ်ိဳးစံုကူး စက္ၿခင္းမွ လည္း ကာကြယ္တားဆီးေပးပါတယ္ ။ ႏို႔တိုက္သတၱ၀ါေတြ ရဲ႕မ်ိဳးစိတ္အမ်ိဳးအမ်ိဳး ကြာၿခားခ်က္ရယ္ တၿခား အေၾကာင္း အခ်က္မ်ားစြာေၾကာင့္ ႏို႔ရည္ထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ အဆီ ၊ ပရိုတိန္းနဲ႔ ကယ္စီယမ္ စတာေတြ ရဲ႕ ပါ၀င္မႈ ပမာဏကလည္း ကြာၿခားေလ့ရွိပါတယ္ ။ ႏြားႏို႔မွာဆိုရင္ PH 6.4 ကေနၿပီး 6.8 အတြင္းပါ၀င္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ အက္ဆစ္ဓါတ္ဖက္ကိုေရာက္တယ္လို႔ ဆိုရမွာပါ ။



ႏို႔ရည္ေသာက္သံုးၿခင္းႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္ ။ ငယ္ရြယ္တဲ့ သူေတြအတြက္မိခင္မွတဆင့္ အာဟာ ရၿပည့္၀တဲ့ႏို႔ ရည္ေသာက္သံုးၿခင္းနဲ႔ တၿခား သတၱ၀ါေတြကေနရတဲ့ ႏို႔ေတြကို လူအသက္ရြယ္မ်ိဳးစံုအတြက္ အထူးထုတ္ လုပ္ထား တဲ့ ႏို႔ ထုတ္ကုန္ေတြပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ ႏို႔တိုက္သတၱ၀ါ အမ်ားစုမွာေတာ့ ႏို႔ကို ႏို႔ခ်ိဳတိုက္ေကၽြးၿခင္းမွတဆင့္ ကေလးေတြ ကို အာဟာရေပးပါတယ္ ။ ပထမတစ္မ်ိဳးက တိုက္ရိုက္ တိုက္ေကၽြးၿခင္းၿဖစ္ၿပီး ဒုတိယတစ္ မ်ိဳးကေတာ့ႏို႔ကို ညွစ္ထုတ္ၿပီးမွ ေနာက္ပိုင္းမွာ တိုက္ေကၽြးၿခင္း ပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ အခ်ိဳ႔ ႏိုင္ ငံေတြ မွာဆို ရင္ ေရေၿမသဘာ၀အရေရာ ယခုအခ်ိန္ထိ မိခင္ေတြဟာ ကေလး အသက္ ၇ ႏွစ္အရြယ္ထိ မိခင္ႏို႔ကို တိုက္ေကၽြးေန ၾကဆဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ အေနာက္တိုင္းႏုိင္ငံေတြမွာ လူေတြဟာ ကေလးအရြယ္ေက်ာ္လြန္ၿပီးလည္းပဲ တၿခား သတၱ ၀ါေတြ ( ႏြား ၊ ဆိတ္ ၊ သိုး ) က ရတဲ့ႏို႔ေတြကို ေသာက္သံုးေနၾကဆဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ ႏြားႏို႔ကို စားေသာက္ ကုန္အၿဖစ္ ကရင္မ္ ၊ ေထာပတ္ ၊ ဒိန္ခ်ဥ္ ၊ ေရခဲမုန္႔ စသၿဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ထည့္သြင္းေၿပာင္း လဲၿပဳလုပ္ လာၾကၿပီၿဖစ္ပါတယ္ ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ အရသာလည္းပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ့ သယ္ေဆာင္ရလည္းလြယ္ကူတဲ့ cheese ကို ထုတ္လုပ္လာၾကပါတယ္ ။ ယခုေနာက္ပိုင္း စက္ရံုေတြကေတာ့ ႏို႔ကိုအသံုးၿပဳၿပီး casein , whey ပရိုတိန္း ၊ လက္က်ဴလို႔စ္ ၊ condensed milk နဲ႔ ႏွို႔မႈန္႔ေတြအထိပါထုတ္လုပ္လာၾကၿပီး အစားအေသာက္ေတြကို ဆဲြေဆာင္ဖို႔ အေနနဲ႔ပါ သံုးစြဲလာၾကပါတယ္ ။

ေမြးကင္းစကေလးငယ္ေတြမွာ တခါတရံ လတ္ဆတ္တဲ့ ဆိတ္ႏို႔ရည္ကိုလည္းတိုက္ေကၽြးေလ့ရွိၾကပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ လည္းလက္ေတြ႔မွာေတာ့ အႏၱရာယ္မ်ားပါတယ္ ။ ကေလးငယ္ေတြမွာ အလက္ထရိုလိုက္ မညီမွ်ၿခင္း ( electrolyte imbalances ) , metabolic acidosis , ေသြးအားနည္းေရာဂါတစ္မ်ိဳး ( megaloblastic anaemia ) နဲ႔ အလာ့ဂ်စ္ေတြ ၿဖစ္ေပၚေစႏိုင္တဲ့အတြက္ၿဖစ္ပါတယ္ ။ လူေတြမွာ ႏို႔ရည္နဲ႔မတည့္တဲ့ lactose intolerance လို႔ေခၚတဲ့ အေၿခအေနတစ္ရပ္ကို 5% ေလာက္မွာေတြ႔ရေလ့ရွိပါတယ္ ။ အထူးသၿဖင့္ အာဖရိကနဲ႔ အာရွမွာ အၿဖစ္မ်ား ပါတယ္ ။ လက္တို႔စ္ lactose ဟာ ႏို႔ ၊ forsythia ပန္းနဲ႔ အပူပိုင္းေဒ သ ေစး ပ်စ္ေသာအေစး ထြက္တဲ့ခ်ဳံတစ္မ်ိဳး မွာပဲ ေတြ႔ရတဲ့ သၾကားတစ္မ်ိဳးၿဖစ္ပါတယ္ ။ Lactose ကို ေခ်ဖ်က္ ဖို႔အတြက္ lactase လို႔ေခၚတဲ့ သၾကားတစ္မ်ိဳးလိုအပ္ပါတယ္ ။ ေမြးၿပီးတဲ့အခါ small intestine လို႔ေခၚတဲ့ အူေသးထဲမွာ lactase အင္ဇိုင္း ဟာ အၿမင့္ဆံုးကို ေရာက္ရွိလာပါတယ္ ။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ႏို႔ကို ပံုမွန္ မေသာက္သံုးတဲ့အခါမွာ lactase အင္ ဇိုင္းေတြဟာ တၿဖည္းၿဖည္းေလ်ာ့နည္းလာပါတယ္ ။ အၿခားတစ္ဖက္မွာ လည္း မိခင္ႏို႔မ တိုက္ေကၽြး တဲ့ လူေတြဟာ ႏြားႏို႔ အၿပင္တၿခား သိုး ၊ ဆိတ္ ၊ တိဗက္ႏြား ၊ ေရၿမင္း ၊ ၿမင္း ၊ တန္ၿဒာေဒသ သမင္နဲ႔ ကုလား အုတ္စတဲ့သတၱ၀ါေတြက ႏို႔ကို တို္က္ေကၽြးတာကို ေတြ႔ရွိရပါတယ္ ။ ကၽြဲႏို႔နဲ႔ ကၽြဲရိုင္းေတြရရွိတဲ့ႏို႔ကို ကမၻာေပၚ မွာအမ်ားဆံုးတိုက္ေကၽြးတဲ့ ႏုိင္ငံကေတာ့ အိႏၵိယ ႏိုင္ငံၿဖစ္ပါတယ္ ။

ဒါကေတာ့ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္မွာ ႏြားႏို႔နဲ႔ ႏြားႏို႔ ထုတ္ကုန္ေတြကို အမ်ားဆံုးသံုးစြဲတဲ့ ႏုိင္ငံ ဆယ္ႏိုင္ငံပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။

Top ten per capita cow's milk and cow's milk products consumers in 2006

Country	Milk (liters)	Cheese (kg)	Butter (kg)
Finland	183.9	19.1	5.3
Sweden	145.5	18.5	1.0
Ireland	129.8	10.5	2.9
Netherlands	122.9	20.4	3.3
Norway	116.7	16.0	4.3
Spain	119.1	9.6	1.0
Switzerland	112.5	22.2	5.6
United Kingdom	111.2	12.2	3.7
Australia	106.3	11.7	3.7
Canada	94.7	12.2	3.3

ႏို႔ရည္ထုတ္တဲ့ mammary gland ဟာ apocrine အေရၿပား ကလမ္း(န္) ေတြကေန ၿဖစ္ေပၚလာပါတယ္ ။ Mammary gland ေတြရဲ႕ အဓိကတာ၀န္ကေတာ့ lactation ဆိုတဲ႔ ႏို႔ရည္ထုတ္လုပ္ဖို႔ၿဖစ္ပါတယ္ ။ ႏို႔ရည္ရဲ႕ မူရင္းဂုဏ္ သတၱိဟာ အာဟာ ရဓါတ္လံုေလာက္ၿပည့္၀စြာေပးဖို႔အၿပင္ ကိုယ္ခံအား စနစ္ၿမင့္ တက္ေစၿပီး ေရာ ဂါပိုး မႊားေတြကို ကာကြယ္တိုက္ထုတ္ႏုိင္ပါတယ္ ။ ကၽြန္ေတာ္ တို႔ ေန႔စဥ္ေသာက္ သံုးေလ့ရွိ တဲ့ ႏြားႏို႔ ၁၀၀ ဂရမ္မွာေတာ့ ေအာက္ပါ အတိုင္းအခ်ိဳးအဆမ်ားပါ၀င္ပါတယ္ ။

အာဟာ ရတန္ဖိုး = ၃.၅ ေအာင္စ
အင္နာဂ်ီ = 60 kcal 250 kJ
ကာဘိုဟိုက္ဒရိတ္ = ၅.၂ ဂရမ္
သၾကား = ၅.၂ ဂရမ္
လက္က်ဴလို႔စ္ = ၅.၂ ဂရမ္
အဆီ = ၃.၂၅ ဂရမ္
- saturated = 1.9 g
- monounsaturated = 0.8 g
- polyunsaturated = 0.2 g
ပရိုတိန္း = 3.2 g
ေရ = 88 g
Vitamin A = 28 μg 3%
Thiamin (Vit. B1) = 0.04 mg 3%
Riboflavin (Vit. B2) = 0.18 mg 12%
Vitamin B12 = 0.44 μg 18%
Vitamin D = 40 IU 20%
Calcium = 113 mg 11%
Magnesium =10 mg 3%
Potassium = 143 mg 3% စသည္တို႔ ၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါဟာ ႏြားႏို႔ ၁၀၀ ဂရမ္မွာပါ၀င္တဲ ့အာဟာ တန္ဖိုးေတြၿဖစ္ ပါတယ္ ။ ႏြားႏို႔ တစ္ခြက္မွာ ၁၂၅ ကီလိုရီပါ၀င္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္သင္ဟာ တစ္ေန႔ကို ႏြားႏို႔ ႏွစ္ခြက္ေသာက္ရင္ ၂၅၀ ကီလိုရီရရွိၿပီးတစ္ပတ္မွာ ၁၇၅၀ ကီလိုရီရရွိမွာၿဖစ္ပါတယ္ ။ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ အဆီ တစ္ေပါင္မွာ ၃၅၀၀ ကီလိုရီ ပါ၀င္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ ႏြားႏို႔ ၂ ခြက္ေန႔စဥ္ေသာက္ရင္ တစ္ပတ္မွာ ေပါင္၀က္စီ တိုးတယ္လို႔ ဆိုပါ တယ္ ။ ကဲဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ႏြားႏို႔နဲ႔လူႏို႔ရဲ႕ကြာၿခားခ်က္အေၾကာင္းေလးလည္းေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ ။

တကယ္ေတာ့ မိခင္ႏို႔ရည္နဲ႔ ႏြားႏို႔ ရည္မွာ ကြာၿခားခ်က္မ်ားစြာရွိပါတယ္ ။ ႏြားႏို႔ကို ကေလးငယ္ ၁၁ လမွ သည္ ၁ ႏွစ္ အထိ ကေလး ငယ္ေတြကို တိုက္ေကၽြးခြင့္မရွိပါဘူး ။ ဒီထက္အသက္ၾကီးလာရင္လည္း ဆရာ၀န္ညႊန္နဲ႔ တိုင္ပင္ ဖို႔ လို ပါတယ္ ။ ႏြားႏို႔ဟာ ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ အစာအိမ္အစာေခ်ဖ်က္မႈစနစ္ကို ပိုမို ခက္ခဲေစၿပီး အာဟာ ရတန္ဖိုး မွာလည္း မိခင္ႏို႔နဲ႔မတူညီပါဘူး ။

၁ ။ Antibodies

မိခင္ႏို႔ရည္မွထြက္ရွိတဲ့ သဘာ၀ ပိုးမႊားကာကြယ္ေပးေသာ အရာ antibodies ေတြဟာကေလးငယ္ေတြကို ကိုယ္ခံအားတက္ေစၿပီးက်န္းမာသန္စြမ္းေစပါတယ္ ။ ဒါ့အၿပင္ ဗိုင္းရပ္နဲ႔တၿခားဘက္တီး ရီးယား ေတြကိုလည္း ကာကြယ္ တိုက္ထုတ္ေပးပါတယ္ ။ သင့္ကေလးဟာ ဗိုင္းရပ္စ္ သို႔မဟုတ္ ဘတ္တီးရီးယားေၾကာင့္ ဖ်ားနာေနၿပီ ဆိုရင္မိခင္ႏို႔ရည္မွာ ဒီ ေရာဂါပိုးမႊားေတြကို တိုက္ထုတ္ႏိုင္တဲ့ antibodies ေတြေပၚထြက္လာၿပီး ဗိုင္းရပ္ေတြ ဘတ္တီးရီး ယားေတြကို တိုက္ထုတ္ေပးပါတယ္ ။ Formula ကေတာ့ရိုးရွင္းပါတယ္ ။ တိုက္ႏိုင္သေလာက္ တိုက္ပါ အခ်ိန္တိုင္းတိုက္ႏုိင္ပါတယ္ ။ ႏြားႏို႔မွာေတာ့ ဒီလိုမ်ိဳး သဘာ၀ Antibodies ေတြ မပါရွိပါဘူး ။ ထုတ္လည္းမ ထုတ္လုပ္ႏုိင္ပါဘူး ။

၂ ။ Water

မိခင္ႏို႔ရည္မွာလံုေလာက္တဲ့ ေရပါ၀င္ၿပီး ကေလးငယ္ကို ေရဆာၿခင္းမွ ကင္းေ၀းေစဆပါတယ္ ။ ကေလးငယ္လို အပ္သေလာက္လဲ မိခင္ႏုိ႔ရည္က ခ်ိန္ညွိေပးပါတယ္ ။ ႏြားႏို႔မွာပါ၀င္ တဲ့ေရပမာဏဟာ ကေလးငယ္လိုအပ္ သေလာက္ ခ်ိန္ညွိမေပးႏုိင္ပါဘူး ။

၃ ။ Fat

မိခင္ႏို႔ရည္မွာ ႏြားႏို႔ထက္ အဆီမ်ားစြာပါ၀င္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ကေလးငယ္ကလည္းပိုမိုစုပ္ယူႏုိင္ပါတယ္ ။ ဒါဟာ ဘာလို႔ ႏို႔စို႔ ကေလးငယ္ေတြဟာ ႏို႔ဘူးတိုက္တဲ့ကေလးငယ္ေတြနဲ႔ မစင္ stool ကြာရသလဲ ဆိုတဲ့အေၿဖ တစ္ခုလည္းၿဖစ္ပါတယ္ ။ ႏြားႏို႔ထဲမွာပါ၀င္တဲ့အဆီကိုေတာ့ ကေလးငယ္က လြယ္ကူစြာ စုပ္ယူႏိုင္ၿခင္းမ ရွိပါဘူး။

၄ ။ Protein

မိခင္ႏို႔ရည္မွ ပရိုတိန္းဓါတ္ဟာ ကေလးငယ္ရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ကိုၾကီးထြားေစၿပီး ႏြားႏို႔မွ ပရိုတိန္းကေတာ့ မိခင္ႏို႔မွာ ပါတဲ့ပရိုတိန္းထက္ ၂ ဆေလာက္ပိုမ်ားပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ ေက်ဖ်က္မႈနည္းပါတယ္ ။

၅ ။ Carbohydrates

မိခင္ႏို႔ရည္မွာ ႏြားႏို႔ထက္ ကာဘိုဟိုက္ဒရိတ္မ်ား စြာပါ၀င္ပါတယ္ ။ စြမ္းအင္ အင္နာဂ်ီထုတ္ ဖို႔အတြက္ အေကာင္း ဆံုး ပင္ရင္းတစ္ခုလည္းၿဖစ္ပါတယ္ ။

၆ ။ Vitamins and minerals

အကယ္၍ မိခင္ကသာ သင့္တဲ့မွ်တ ၊ ၿပည့္စံုလံုေလာက္တဲ့အာဟာ ရၿပည့္၀တဲ့အစားစာကို စားေသာက္ေန မယ္ဆိုရင္ ကေလးငယ္အတြက္ လံုေလာက္တဲ့ ဗီတာမင္နဲ႔ သတၱဳဓါတ္ေတြကို ကေလးငယ္ ၆ လအ၇ြယ္ထိ မိခင္ႏို႔ရည္ ကေနတဆင့္ ရရွိႏုိင္မွာၿဖစ္ပါတယ္ ။ ႏြားႏို႔မွာေတာ့ မိခင္ႏို႔ထက္ ပါ၀င္မႈနည္းၿပီး ကေလးငယ္ေတြ အတြက္ မွန္ကန္သင့္ေတာ္တဲ့ ပမာဏမဟုတ္ပါဘူး ။

၇ ။ Taste

အရသာကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္လည္း မိခင္စားေသာက္တဲ့ အစားအေသာက္ေပၚ မူတည္ၿပီး ႏို႔ရည္ရဲ႕ အရ သာဟာ ေၿပာင္း လဲေနမွာၿဖစ္ပါတယ္ ။ Formula လို႔ေခၚတဲ့ မိခင္အစားထိုးႏို႔မႈန္႔ေတြမွာ မိခင္ႏို႔မွာ မပါ၀င္တဲ့ DHA လိုမ်ိဳးၿဒပ္ေပါင္းေတြကို ထပ္မံၿဖည့္စြက္ထားပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္လည္း Formula ဟာ မိခင္ႏို႔မ ရရွိမွပဲ အစားထိုးဖို႔အတြက္ သံုးစြဲသင့္ပါတယ္ ။

Ref : http://en.wikipedia.org/wiki/Milk
http://answers.yahoo.com/question/index?qid=20080713073709AA9PUGk
http://www.thenewparentsguide.com/breastfeeding-diff-breast-cow-milk.htm

သက္တန္႔ခ်ိဳ
6 July 2011


စာဖတ္ပရိတ္သတ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အစဥ္ေလးစားေသာအားၿဖင့္.......................

Read More

Living Together And Social Problems

Living Together And Social Problems

ယေန႔ေခတ္ၾကီးမွာ အရာရာဟာ ဖြ႔ံၿဖိဳးတိုးတက္လာတာနဲ႔အမွ် ရုပ္၀ထၳဳပိုင္းဆိုင္ရာေတြဟာလည္း မ်ားစြာ ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္လွ်က္ရွိပါတယ္ ။ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာေတြဘယ္ေလာက္ပဲ တိုးတက္တုိးတက္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ခ်ိဳ႕ယြင္းမႈေတြ ၊ အားနည္းခ်က္ေတြဟာလည္း ေနရာတိုင္းမွာေတြ႔ၿမင္ေနရဆဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ ကဲ ဒီေတာ့ ဒီေန႔လူ မႈေရး ကြန္ယက္ ၾကီးအတြင္း အင္တာနက္ေတြဂ်ီေတာ့ခ္ေတြ VZO ေတြ အလြယ္တကူ သံုးေနႏိုင္ၿပီၿဖစ္တဲ့ ေခတ္ၾကီးမွာ ဘာေၾကာင့္အားနည္းခ်က္ေတြရွိေနသလဲ ၊ ဘာေတြလိုအပ္ေနေသးလဲဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တို႔အား လံုးေလ့ လာ ၾကည့္ၾကရေအာင္ ။ ယေန႔ေခတ္ၾကီးမွာ ေရပန္းစားေနတဲ့ ေ၀ါဟာရတစ္ခုရွိပါတယ္ ။ " Living Together " တဲ့ .. ၿမန္မာ လိုေၿပာရရင္ လက္မထပ္ပဲ အတူေနထိုင္ၿခင္းေပါ့ ။ ဒီထက္ပိုၿပီး ရွင္းရရင္ လက္မထပ္ပဲ လင္စံုမယား ဖက္ ေပါင္းသင္းေနထိုင္ၿခင္းလို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္ ။




ဟိုးယခင္ကေတာ့ Living Together ဟာ ၿမန္မာလူမ်ိဳးေတြနဲ႔အေတာ္ေလး စိမ္းေနခဲ့ပါတယ္ ။ အခုေတာ့ လည္း ေခတ္လူငယ္ေတြရဲ႕ တီးတိုးပါးစပ္ဖ်ားမွာ ေရပန္းစားလို႔လာခဲ့ပါၿပီ ။ အေနာက္တိုင္းႏိုင္ငံေတြမွာLiving together အေပၚ ေထာက္ခဲ့တဲ့လူေတြအမ်ားၾကီးရွိခဲ့သလို ရွံု႕ခ်တဲ့သူေတြလည္း အမ်ားၾကီးရွိခဲ့ပါတယ္ ။ ကဲဒါဆို ကၽြန္ေတာ္တို႔ကေရာ Living together အေပၚ ဘယ္လိုၿမင္ပါသလဲ ???? ။ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္လံုးက လည္း သေဘာ တူတယ္ အေၿခအေနအရပ္ရပ္ကလည္း အိုေကတယ္ဆိုရင္ ဘာမွေ၀ဖန္စရာ ၊ မွတ္ခ်က္ခ်စရာမရွိပါဘူး ။ ဒီေနရာမွာ အပိုင္း ၂ပိုင္းၿဖစ္သြားပါၿပီ ။

၁ ။ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္လံုး သေဘာတူညီၿခင္း

“ အိုဗ်ာ.. အတူေနဖို႔ေတာင္ ညွိၿပီးၿပီပဲ ႏွစ္ေယာက္လံုး သေဘာမတူတာမ်ိဳးရွိပါ့မလားဗ်ာ ” လို႔ ေမးစရာရွိပါတယ္ ။ အဲဒါကေတာ့ အက်ပ္ကိုင္ၿခင္းပဲေပါ့ ။ ေယာကၤ်ားေလးဖက္က“ နင္ငါ့ကို တကယ္ခ်စ္ရင္ တကယ္ယံုတယ္ဆိုရင္ ဒီတစ္ခါေတာ့ လိုက္ေလ်ာေပးပါ ” လို႔ အက်ပ္ကိုင္လာလို႔ရွိရင္ “ နင္ငါ့ကို တကယ္ခ်စ္တာ ဟုတ္ရဲ႕လားဟာ ဒါဆိုငါနဲ႔အတူေနမွ နင့္အခ်စ္ကို ယံုမယ္ ” လို႔ ဆိုလာရင္ သာမန္ အခ်စ္ၾကီးတဲ့ မိန္းကေလး ၊ ခ်စ္သူအတြက္ ဆို ဘာမဆို ေပးလိုက္မယ္လို႔ ခံယူထားတဲ့ မိန္းကေလး ၊ စိတ္ေပ်ာ့လြယ္တဲ့ မိန္းကေလး ကေတာ့ ေခါင္းညွိတ္မိမွာအမွန္ပါပဲ ။ ဒီေနရာမွာ လက္ထပ္ၿပီးမွ အပ်ိဳစင္ဘ၀ကို ေပးမယ္လို႔ ဆံုးၿဖတ္ထားတဲ့ မိန္းကေလး တစ္ေယာက္က ၿင္းလုိက္ၿပီဆိုရင္ ၿပႆနာရွိလာပါၿပီ ။ မိန္းကေလးကလည္း ၿပတ္သားဖို႔ လိုလာ ၿပီေပါ့ ။ ငါ့ကိုတကယ္ခ်စ္တာလား ၊ ကာမ ကိုလိုခ်င္တာလားဆိုတာ ခြဲတတ္ဖို႔လိုပါတယ္ ။ တစ္ခုမွာခ်င္တာက မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ကို တကယ္ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ ခ်စ္မိတဲ့ ေယာကၤ်ားေလး တစ္ေယာက္ အဖို႔ အဲဒီမိန္းကေလးဆီက ဘာမွလိုခ်င္ေတာင့္တမႈ မရွိပါဘူး ။ သူ႔ကို အၿမဲၿဖည့္ဆည္းေပးခ်င္တဲ့စိတ္ သူေပ်ာ္ေန တာကိုပဲ ၿမင္ခ်င္တဲ့ စိတ္ကေလးသာ ရွိပါလိမ့္မယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ သေဘာတူညီလို႔ ၿဖစ္ေၿမာက္ သြားတဲ့Living together ေတြရွိသလို တစ္ဖက္က အတင္းအက်ပ္ကိုင္လို႔ မတတ္သာလို႔ (သူမခ်စ္ဘူးလို႔ ထင္သြားမွာစိုးလို႔ ) အေလ်ာ့ေပးလိုက္ရတဲ့ တစ္ဖက္သတ္ Living together ေတြလည္းရွိပါလိမ့္မယ္ ။

၂ ။ အေၿခအေနအရပ္ရပ္က အဆင္ေၿပၿခင္း

Living together ေနဖို႔ဆိုရင္ အေၿခအေနအရပ္ရပ္က အဆင္ေၿပမွသာလွ်င္ ၿဖစ္ေၿမာက္ႏိုင္မွာပါ ။ ႏိုင္ငံၿခားမွာ မိဘကြယ္ရာမွာ ကိုယ့္ေၿခေထာက္ကိုယ္ရပ္တည္ေနတဲ့သူမ်ိဳးကို မဆိုလိုပါဘူး ။ ၿမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာဆို မိဘ အလစ္ လည္းၿဖစ္ရဦးမယ္ ။ ဥပမာ မိဘက ခရီးသြားေနတာမ်ိဳး ၊ ဒါမွမဟုတ္ အလုပ္ (သို႔မ ဟုတ္) ေက်ာင္းေၿပးၿပီး ရည္းစားနဲ႔အတူသြားေနၿခင္းစတဲ့အၿပဳအမူမ်ိဳးကို ဆိုလိုတာပါ ။ ဒါမွမဟုတ္ နယ္ကေ န ၿမိဳ႕တက္ ၿပီးတစ္ေယာက္ တည္းရပ္ တည္ေန ရတဲ့သူမ်ိဳး ။ ဇတ္လမ္းေတြကေတာ့ အမ်ိဳးစံုရွိၾကမွာပါ ။ မိုးက ရြာ ေမွာင္က လည္းေမွာင္မိုးခိုရင္း ေဟာ္တယ္မွာ ရင္ခြင္ထဲ ေရာက္သြားတဲ့သူေတြ ၊ သၾကၤန္ မွာ ေလွ်ာက္ လည္ရင္း ခ်မ္းလြန္း လို႔ အခ်မ္းေၿပ ဘီယာေလးေသာက္ ဟိုတယ္ ၊တည္းခိုခန္း ခဏေရာက္ သြားတဲ့အၿဖစ္ေတြ အမ်ားၾကီးရွိၾကမွာပါ ။

Living Together ၏ေကာင္းက်ိဳးမ်ား

သိပ္မ်ားမ်ားစားစားေတာ့ရွိမယ္မထင္ပါဘူး ။ အလြန္ဆံုး ၁ နာရီေလာက္ အတူေနၿပီးတဲ့ေနာက္ မွာ ႏွစ္ေယာက္ စလံုးရဲ႕ သံေယာဇဥ္ေတြ ပိုၿပီး ခိုင္မာလာမယ္လို႔ သင္ထင္ပါသလား ။ ႏိုင္ငံၿခားတိုင္းၿပည္အေနနဲ႔ၾကည့္ရင္ေတာ့ လက္မထပ္ေသးပဲ Living together ေနၿခင္းၿဖင့္ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္အခ်ိန္ၾကာၾကာ ေလ့လာႏိုင္မယ္ ။ ဒီအေတာအတြင္း သေဘာထားၿခင္းမတိုက္ဆိုင္ရင္ လမ္းခြဲၾကမယ္ေပါ့ ။ ၿပႆနာမရွိဘူး သူတို႔ဆီမွာက ဒီ sex ကိစၥသည္ ဒီေလာက္ၾကီး အေရးတယူရွိတဲ့ ကိစၥေတာ့မဟုတ္လွဘူး ။ ဒါေၾကာင့္ တခ်ိဳ႔ဆို ကေလးေတြ ဘာေတြရၿပီးမွလက္ထပ္တာမ်ိဳးလည္း ရွိတာေပါ့ ။ သူ႔အယူအဆနဲ႔သူ ၊ သူ႔အိုးနဲ႔သူ႔ဆန္ တန္ေနတာပါပဲ ။

Living together ၏ ဆိုးက်ိဳးမ်ား

မွတ္ရလြယ္ေအာင္ အခ်က္ကေလးေတြစဥ္ၿပီး ၾကည့္ရေအာင္ ။

၁ ။ အပ်ိဳစင္ဘ၀ကို ယူၿပီးသြားေတာ့ ခ်စ္သူကၾကာရင္ ရိုးလာၿပီး စြန္႔ပစ္ခံရတာမ်ိဳး ၾကံဳရႏိုင္ပါတယ္ ။ (ဒါေၾကာင့္ ခက္ ခဲေလ ပိုတန္ဖိုးၿမင့္ေလလို႔ ဆိုခဲ့ၾကတာေပါ့ )

၂ ။ တနည္းနည္းနဲ႔ မိဘေတြသိသြားရင္ အရွက္ ၊ သိကၡာ က်ဆင္းႏိုင္မဲ့အၿဖစ္မ်ိဳးပါ ။ အထူးသၿဖင့္ မိန္း ကေလးေတြမွာေပါ့ ။

၃ ။ ကိုယ္က အပ်ိဳစင္ဘ၀ေပးၿပီးေတာ့ သူ႔ဖက္က ကိုယ့္ကို တာ၀န္ယူပါ့မလားဆိုတဲ့ ပူပန္ေသာကမ်ိဳး (Anxiety) ရႏိုင္ပါတယ္ ။ အၿမဲတမ္းစိတ္ပူေနရတတ္ပါတယ္ ။ ေနာက္ဆံုး depressionအထိရႏိုင္ပါတယ္ ။

၄ ။ Living together ေနခဲ့တုန္းက စိတ္ခ်ရတဲ့ သေႏၶတားနည္း (Safety contraceptive method) မသံုးခဲ့ရင္ ကိုယ္၀န္ရႏိုင္ပါတယ္ ။

၅ ။ ကိုယ္၀န္ရလာခဲ့ရင္ အဆင္သင့္မၿဖစ္ၾကေသးေတာ့ အမ်ားစုက ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်ၿခင္း (Abortion) ဆိုတဲ့ဖက္ကို ဦးတည္ၾကမွာပါ ။ ဒီအခါ အပစ္မရွိတဲ့ အသက္ေတြေသၾကရဦးမယ္ ။

အထက္ပါ ငါးခ်က္ဟာ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ေယဘူယ် ဆိုးက်ိဳးငါးခ်က္ပဲရွိပါေသးတယ္ ။ အေသးစိတ္ထပ္ခ်ဲ႔ရင္ အမ်ားၾကီး ရွိပါေသးတယ္ ။ (ဥပမာ အကုန္လံုးလူသိရွင္ၾကားသိသြားၿပီမွေယာကၤ်ားေလးဖက္က သေဘာမတူဘူး တာ၀န္မယူႏိုင္ဘူးဆိုခဲ့ရင္.....................)

Living together ၏ေနာက္ဆက္တြဲၾကံဳေတြ႔ရမည့္ လူမႈေရးၿပႆနာမ်ား (Social Problems)

“ ေသေသခ်ာခ်ာ ၿပင္ဆင္ထားၿခင္းမရွိပဲ ဧည့္သည္တစ္ေယာက္ကို ဖိတ္ေခၚၿခင္းဟာ အိမ္ရွင္ တာ၀န္မေက်ပါဘူး ”

လုပ္ၿပီဆိုမွေတာ့ ပီပီၿပင္ၿပင္ေပါ့ ။ ကဲ Living together ဘယ္ေတာ့မွ အတူမေနဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဘာမွေၿပာ စရာမရွိပါဘူး ။ ကဲ ေနမယ္ရွင္ ဆိုတဲ့မိန္းကေလးေတြအဖို႔ ဘာေတြလုပ္ သင့္သလဲဆိုတဲ့ အ ခ်က္ေတြကို ေရးေပး လုိက္ပါတယ္ ။

၁ ။ ကိုယ္၀န္မရေအာင္ လံုး၀ ကာကြယ္မယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ကိုေမြးပါ ။

၂ ။ မိမိရဲ႕ partner ကို ကြန္ဒံုးသံုးခိုင္းပါ ။ တခ်ိဳ႔လူေတြက မိန္းကေလးဖက္ထည့္မတြက္ပဲ တစ္လႊာၿခားရင္ တစ္ကမၻာၿခားတယ္ လုပ္ၾကေသးတယ္ ။ အဲဒီေနရာမ်ိဳးမွာ မိန္းကေလးဖက္က ၿပတ္ၿပတ္သားသားအမိန္႔ေပးပါ ။

၃ ။ ကဲ ရွံုးနိမ့္သြားၿပီဆိုပါစို႔ ။ အမိန္႔ေပးႏိုင္စြမ္းမရွိလို႔ အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံမိၿပီဆိုပါစို႔ ။ လိင္ဆက္ဆံမႈရဲ႕ အၿမင့္ဆံုးအခ်ိန္ သုတ္လႊြတ္ၿခင္းမေရာက္ခင္ ၾကိဳေၿပာခိုင္းပါ ။ သုတ္ရည္ကို မိမိ မိန္းမကိုယ္ (vagina) ထဲမွာမလႊတ္ေစပဲ အၿပင္မွာ ထုတ္ခိုင္းပါ ။ဒီနည္းလမ္းကလည္း ေၿပာမယ့္သာေၿပာတာ အဲဒီအခ်ိန္က်မွ အၿပင္ထုတ္ ၊ အၿပင္မွာ လႊတ္ဆုိတာ သိပ္ေတာ့လြယ္မယ္မထင္ပါဘူး ။

၄ ။ ကဲ နံပါတ္ ၃အခ်က္ကိုလည္း ရွံုးနိမ့္ၿပီး သုတ္ရည္ကိုလည္း မိန္းမကိုယ္ထဲ လႊတ္မိသြားၿပီး အရာအားလံုး ၿပီးဆံုးသြားၿပီဆိုပါစို႔ ။ ကိုယ္၀န္မရေအာင္ အေရးေပၚသေႏၶတားေဆး ေသာက္ဖို႔လိုပါတယ္ ။ ေစ်းကြက္ထဲမွာ ၇၂ နာရီအတြင္း ေသာက္ရတဲ့အေရးေပၚသေႏၶတားေဆးေတြ အလြယ္တကူ ၀ယ္လို႔ရပါၿပီ ။ Levonogestrel 0.75 mg ပါ၀င္ပါတယ္ ။ လိမ္ဆက္ဆံၿပီးၿပီးခ်င္း ၇၂ နာရီအတြင္း ေစာႏိုင္သမွ် ေစာေစာ စေသာက္ရပါမယ္ ။ ေဆး ၂ လံုးပါပါတယ္ ။ ပထမေဆးေသာက္ၿပီး ေနာက္ ၁၂ နာရီၾကာရင္ေနာက္တစ္လံုးေသာက္ရပါမယ္ ။ ေဆးေသာက္ၿပီး လို႔ ၁ နာရီအတြင္း ပ်ိဳ႕အန္ခဲ့ရင္ ၿပန္ေသာက္ရပါမယ္ ။

၅ ။ ခဏခဏေတာ့ Living together အတူမေနမိပါေစနဲ႔ ။ ဒါဆိုရင္ အေရးေပၚသေႏၶတားေဆးကလည္း ကူညီေပးႏိုင္ မွာမဟုတ္ပါဘူး ။ ခဏခဏ ေနမယ္စိတ္ကူးရွိရင္ ေရရွည္စီမံကိန္း ဆြဲပါ ။ OC Pills လို႔ေခၚတဲ့ ၿမွားကဒ္ေလးေတြေသာက္မလား ၊ ၃ လခံေဆး 3 month depo injection ထိုးမလား ၊ IUD လို႔ေခၚတဲ့ သားအိမ္ တြင္းထည့္ပစၥည္းထည့္မလား သင္ၾကိဳက္ရာေရြးပါ ။

ခ်စ္ၿခင္းေမတၱာဆိုတာ sex နဲ႔တြဲမွ ေလးနက္ခို္င္ၿမဲတဲ့အရာမဟုတ္ပါဘူး ။ သူ႔အလိုလို နားလည္ခႊင့္လႊတ္ ခ်စ္တတ္ၿခင္းဟာလည္း မြန္ၿမတ္တဲ့စိတ္ကေလးတစ္ခုပါပဲ ။

အထက္ပါအေၾကာင္းအရာမ်ားကို ေရးသားၿခင္းဟာ လူငယ္လူရြယ္ေလးေတြအဖို႔ သိသင့္သိထိုက္တာေတြကို ရွင္းရွင္း လင္းလင္း သိၿပီး ေရွာင္သင့္တာေရွာင္ေဆာင္သင့္တာေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ အတြက္ပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ Love နဲ႔ Sex ကို ခြဲခြဲၿခားၿခား သိၿမင္ႏိုင္ပါေစဟု ေလးနက္စြာ ဆႏၵၿပဳလွ်က္.............။

(မရွင္းလင္းတာေတြ ထပ္ၿပီးသိခ်င္တာေတြကို ကြန္းမန္႔မွာေမးသြားႏိုင္ပါတယ္ ။ အတတ္ႏိုင္ဆံုး ၿပန္ လည္ေၿဖေပးသြားပါ့မယ္ ။ )

သက္တန္႔ခ်ိဳ
23 Feb 2011

စာဖတ္ပရိတ္သတ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အစဥ္ေလးစားေသာအားၿဖင့္.......................

Read More